ضرورت توجه به گفتمان سازی اقصاد مقاومتی
نگاه به اتفاقات بوجود آمده در مقوله اقتصاد مقاومتی چه در حوزه سیاستگذاری و چه در حوزه اقدام و عمل، بیانگر این است که بطور کلی موضوع مزبور دربرگیرنده سه رکن اساسی و مهم می باشد:
1- رکن سیاستگذاری (سیاستهای ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری)
2- رکن تدوین برنامه های عملیاتی (ستا د فرماندهی اقتصاد مقاومتی در دولت)
3- رکن مردم (اجرا کننده سیاستها و برنامه های تدوین شده)
به نظر میرسد تا این سه رکن بویژه رکن دوم و سوم به یک فهم و برداشت مشترک از اینکه در موضوع اقتصاد مقاومتی به دنبال چه اهدافی هستند، نرسند، در رسیدن به رهیافت های اقتصاد مقاومتی با چالشهای اساسی روبرو خواهیم بود.
مقاو معظم رهبری در سال1392با توجه به شرایط بوجود آمده در کشور بویژه اعمال تحریمهای ظالمانه استکبار جهانی و هم پیمانانش علیه جمهوری اسلامی ایران ، موضوع اقتصاد مقاومتی را در 24 بند جهت اجرا و پیگیری به سران سه قوه ابلاغ فرمودند. ولی به دلایلی که پرداختن به آن از حوزه این یادداشت خارج میباشد ، خواسته ها و نیات ایشان از این مقوله استراتژیک محقق نگردید. این امر باعث شد تا مقام معظم رهبری در پیام نوروزی، سال جاری را به عنوان سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل نامگذاری کنند(رکن اول). دولت تدبیر و امید به منظور جامه عمل پوشاندن به فرمان رهبری و عملیاتی نمودن سیاستهای 24گانه رهبری، ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی را در دولت تشکیل و جهت رسیدن به اهداف تعیین شده برنامه های 12گانه را تدوین و جهت اجرا متناسب با نوع اهداف به وزارتخانه ها و دستگاههای اجرایی ذیربط ابلاغ و در حال پیگیری میباشد (رکن دوم).
به نظر میرسد رکن اصلی و با اهمیت مقوله اقتصاد مقاومتی که سهم بیشتری در موفقیت این برنامه و پروژه مهم ایفا میکند، مردم همیشه در صحنه ایران اسلامی می باشد. به عبارت سیاستگذاری و برنامه ریزی اقتصاد مقاومتی هرچند به خوبی تهیه و تدوین شده باشد، نهایتاً موفقیت آن در اجرا مشخص خواهد شد. یعنی هرچه افراد جامعه در سطوح مختلف از نظر زبان ،فهم و دانش در زمینه اقتصاد مقاومتی و اهداف آن، اطلاعات جامع و کافی داشته باشند بطور یقین برنامه های مدنظر اقتصاد مقاومتی محقق خواهد شد در غیر اینصورت نخواهیم توانست به اهداف مورد نظر نایل گردیم. بنابرین در این برهه زمانی حساس نیازمند ایجاد تغییر در نگرش و رفتار افراد جامعه در خصوص اهداف اقتصاد مقاومتی هستیم. بطور کلی برای ایجاد تغییر در مردم جامعه در ارتباط با موضوعات مختلف اعم از اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی باید آن موضوع از طریق تئوری تغییر در جامعه بسط ، ترویج و گسترش یابد. تئوری تغییر بیانگر این است که ابتدا باید دانش موضوع مدنظر جهت انتقال به مردم متناسب با سطح آگاهی آنها آماده و برابر شیوه های مناسب آموزشی به مردم منتقل گردد. اگر این انتقال دانش بخوبی صورت بگیرد، تغییر نگرش افراد را به دنبال خواهد داشت. تغییر نگرش به تغییر رفتار فردی و نهایتاً به تغییر رفتار گروهی منجر خواهد شد. خوشبختانه این موضوع هم در فرمایشات مقام معظم رهبری و هم از سوی ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مستقر در دولت در قالب گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی دیده شده است. فلذا گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی برای اینکه در کشور نظامند اجرا، پیگیری و منجر به نتیجه اثربخش گردد، میبایست از الگوی تئوری تغییر پیروی نماید. یعنی :
1- انتظاراتی که در راستای اقصاد مقاومتی از مردم میرود باید مشخص گردد.
2- تبدیل انتظارات مزبور در قالب دانش و مولفه های قابل انتقال به مردم جامعه متناسب با اگاهی سطوح مختلف جامعه هدف.
3- تعیین شیوه آموزشی مناسب بازهم متناسب با جامعه هدف مورد نظر برای انتقال دانش اقتصاد مقاومتی.
4- انتخاب افراد متخصص و صاحب نظر جهت انتقال دانش اقتصاد مقاومتی به افراد جامعه.
5- اخذ بازخورد و شناسایی نقاط قوت و ضعف و اصلاح موارد مربوطه.
در پایان ذکر این نکته مهم است که رسیدن به اهداف پیش بینی شده در اقتصاد مقاومتی کار یک سال و دو سال نیست هرچند که برخی از برنامه ها را میتوان در زمان کوتاهی محقق ساخت. ولی پروژه اقتصاد مقاومتی پروژه ای است بلند مدت وطولانی ولی هرچه بتوانیم مردم را از طریق گفتمان سازی مناسب ، اصولی و کارشناسی شده وارد میدان عمل نمائیم بطور حتم در کوتاهترین زمان ممکن به اهداف مورد نظر خواهیم رسید.
زندگی خالی نیست ، مهربانی هست ، ایمان هست
هفته گذشته بطور تصادفی در یکی از مغازه های شهر شاهد رفتار اجتماعی قابل تحسینی از سوی فروشنده مغازه بودم . ماجرا از این قرار بود که بنده به همراه یکی از دوستان در بستنی فروشی نشسته بودیم که کودکی از آقای فروشنده درخواست بستنی کرد و او نیز درخواست کودک را اجابت و بستنی را تحویل کودک داد. کودک بدون اینکه پول بستنی را بدهد از مغازه دور شد. فروشنده بدون اینکه عکس العملی نشان بدهد به ما نگاه کرد و با خنده گفت که عیبی نداره به احتمال زیاد فراموش کرد که پول بستنی را بدهد، نوش جونش از این موارد در این مغازه خیلی پیش میاد ولی من (فروشنده) اهمیتی به آن نمیدهم شاید هوس کرده و پول نداره که بستنی بخره. بنده به نوبه خود هنگام ترک مغازه از فروشنده به خاطر این حرکت اجتماعی او تشکر و قدردانی کردم. هرچند این حرکات در زمانهای دور طبیعی به نظر میرسید چرا که خیلی از فروشندگان به خریدارانی که پول برای خرید نداشتن توجه و حال آنها را رعایت میکردند، ولی امروزه با توجه به شرایط و تغییرات بوجود آمده در روابط اجتماعی و فرهنگی افراد جامعه، کمتر شاهد اینگونه رفتارهای انسان دوستانه هستیم و در مواقع مواجه شدن با آن خیلی هم تعجب میکنیم. بعد از خروج از بستنی فروشی به یکدفعه بیاد جمله زیبای میان برنامه های فرهنگی-اجتماعی کمیته امداد که زندگی خالی نیست، مهربانی هست، ایمان هست، افتادم که واقع نیز همینطور است و هنوز کو سوی امیدی در جامعه وجود دارد. امیدارم روزی فرا برسد که دیگر از دیدن اینگونه رفتارهای اجتماعی مناسب بدلیل فراوانی آنها زیاد تعجب نکنیم. انشاءالله
یاد باد آن روزگاران، یاد باد
با رسیدن سوم خرداد ماه باز هم حال و هوای دفاع مقدس و مفاهیمی همچون ایثار ، شهادت ، همسنگر، آزادی ، پیروزی ، خرمشهر و بیشتر از همه سرود و آهنگهای انقلابی و حماسی از جمله سرود معروف ممد نبودی ببینی شهر آزاد گشته ... و گنبد پراز ترکش مسجد جامع شهر خرمشهر واز همه مهمتر پیام معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران امام خمینی(ره) که خرمشهر را خدا آزاد کرد ، در ذهن ها متبادر میگردد. در این یادداشت مختصر به دنبال زوایای فنی و نظامی عملیات آزادسازی خرمشهر(بیت المقدس) که در نوع خود جزء عملیاتهای بزرگ دوران دفاع مقدس محسوب میگردد نیستیم . البته نباید فراموش کرد که این پیروزی زمینه ساز سایر پیروزیهای رزمندگان گردید و از نظر نظامی جز عملیاتهای سنگین تلقی می شد که در حال حاضر نیز نوع ساختار عملیات آن در دانشگاههای نظامی داخل و خارج کشور تدریس میشود . نکته مهم و قابل تامل عملیات بیت المقدس و صد البته سایر عملیاتهای دیگر همدلی ، همراهی و یکدست بودن همه نیروهای نظامی اعم از ارتش ، ژاندارمری ، سپاه ، بسیج و نیروهای مردمی با گرایش های سیاسی و فرهنگی مختلف بود که با اتکا به این سرمایه مهم اجتماعی همه نیروهای حاضر در جنگ در قالب یک سازماندهی مناسب جهت رسیدن به یک هدف مشترک که همانا فتح خرمشهر و شکست دشمن بعثی بود، باهم متحد شدند و با این شیوه و تاکتیک نظامی اجتماعی ، توانستند دشمن متجاوز را نه تنها از خرمشهر بلکه از کل خاک کشورمان بیرون برانند و حتی به خاک دشمن نیز نفوذ کنند.
همه دستاوردهای دوران دفاع مقدس مرهون الطاف پروردگار بزرگ ، رهبری داهیانه بنیانگذار انقلاب اسلامی(ره) ایمان و همدلی تمامی رزمندگان بود. موضوعی که این روزها کشور به شدت به آن نیازمند است بویژه در سال جاری که از سوی مقام معظم رهبری مزین شده به نام اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل ، بواقع اگر همانند سالهای دفاع مقدس نتوانیم باهم و در کنار هم بودن را دوباره تجربه کنیم و همچنین نتوانیم بدون هیچگونه چشم داشتی و بی منت برای رسیدن به هدف (تحقق اقتصاد مقاومتی مد نظر مقام معظم رهبری) فعالیت و تلاش کنیم به نظر نخواهیم توانست در جامه عمل پوشاندن به شعار سال موفق عمل کنیم. چرا که سیاست های 24 گانه و برنامه های دوازده گانه ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مستقر در دولت ، می طلبد تمامی آحاد جامعه اعم از مردم و کلیه افراد شاغل در قوای سه گانه از رئیس گرفته تا کارمند ساده باهم متحد،صادق و هماهنگ باشند. حال این سوال مطرح میگردد که آیا تا زمانی که فساد در کشور بیداد میکند، قاچاق کمر تولید را شکسته ، بی اعتمادی در بین لایه های مختلف جامعه تسری یافته و مفاهیم و شاخصهای اجتماعی و فرهنگی بشدت افول یافته اند و علت اصلی همه ی این موارد به نظر نگارنده برمیگردد به نبود همدلی و همزبانی و عدم اراده برای یکدست و هماهنگ بودن بین مسئولین اجرایی کشور در تمام سطوح آن ، میتوان به آینده اقصاد مقاومتی امیدوار بود.
بنابرین تا زمانی که نتوانیم و خدای ناکرده نخواهیم همانند دروان دفاع مقدس روحیه مشارک پذیری ، حضور بی منت، تلاش برای رسیدن به هدف مشترک و همچنین احترام و صداقت در کارها را در سطوح مختلف جامعه ترویج و بسط دهیم ، مطمئناً در رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل با چالش جدی مواجه خواهیم بود.
امیدوارم زمانی برسد که مردم جامعه از همه ی طبقات همانند سالهای دفاع مقدس به همدیگر احترام و عشق بورزند و همواره تمامی شرایط در کنار هم باشند. طوری که در حسرت آن روزها و سالها، جمله معروف شهید آوینی در مستند روایت فتح یعنی((یاد باد آن روزگاران، یاد باد)) را تکرار نکنند. انشاءالله
