به سوی فردا

گزارش وضع فعالیت دانش آموختگان به تفکیک گروههای عمده تحصیلی و استان در سال1392 

در حال حاضر یکی از دغدغه های مسئولین کشور، اشتغال دانش آموختگان آموزش عالی و جذب آنان در بازارکار است. در این میان، از یک سو خیل عظیم دانش آموختگان و رشد قابل توجه آنان و از سوی دیگر ناسازگاری مهارت آنان با فرصت های شغلی موجود، این احتمال را تقویت کرده که این ظرفیت و فرصت بزرگ، تبدیل به تهدیدی بزرگتر شود و بعلاوه گروه جوان دانش آموختگان در معرض آسیب قرار گیرند.

برابر گزارش آمارگیر نیروی کار 1392 مرکز آمار ایران نتایج "وضع فعالیت دانش آموختگان به تفکیک گروه های عمده تحصیلی و استان" به شرح ذیل می باشد:

-) نرخ بیکاری جمعیت فارغ التحصیل یا در حال تحصیل برای گروه"مردان و زنان"در کل کشور 18.9 درصد، برای گروه مردان 19.2 درصد و برای گروه زنان 33.1 درصد بوده است.

-) در سال 1392 از حدود 11.2میلیون نفر جمعیت دارای تحصیلات عالی و یا در حال تحصیل در کل کشور، متأسفانه فقط 5.7میلیون نفر(51.4 درصد) غیر فعال می باشند. به عبارت دیگر بیش از نیمی از جمعیت فارغ التحصیل یا در حال تحصیل دانشگاهی نقشی در ایجاد ارزش افزوده برای کشور ندارند. همچنین 4.4میلیون نفر(39 درصد) شاغل و 1.2 میلیون نفر(9.2 درصد) بیکار می باشند.

-) در بین گروه های عمده رشته تحصیلی، بیشترین نرخ بیکاری به ترتیب مربوط به گروه علوم کامپیوتر(27.2 درصد). کشاورزی جنگلداری و شیلات و حفاظت محیط زیست(27 درصد) می باشد. همچنین کمترین نرخ بیکاری مربوط به گروه خدمات حمل و نقل(1.7 درصد) است.

-) از کل جمعیت دارای تحصیلات عالی و یا در حال تحصیل در کل کشور، 54 درصد را مردان تشکیل داده اند که از این میزان 61 درصد فعال(87.1 درصد شاغل و 12.9 درصد بیکار) و 39 درصد غیر فعال اقتصادی می باشند.

-) از کل جمعیت دارای تحصیلات عالی و یا در حال تحصیل در کل کشور، 46 درصد را زنان تشکیل داده اند که از این میزان، 34.3 درصد فعال و 65.7 درصد غیر فعال اقتصادی می باشند.

-) بر اساس همین نتایج بیشترین نرخ بیکاری جمعیت فاغ التحصیل یا در حال تحصیل دانشگاهی به ترتیب به استان لرستان(29.5 درصد)، کهگیلویه و بویر احمد(27.8 درصد) و فارس(27.1 درصد) اختصاص دارد. همچنین کمترین نرخ بیکاری مربوط به استان هرمزگان (6.2 درصد) می باشد.

آمار، جهت نمای توسعه پایدار

اهمیت دسترسی به آمار و اطلاعات به روز، هدف دار و همه جانبه نگر در پشتیبانی از مراجع کلان تصمیم سازی و تصمیم گیری بر کسی پوشیده نیست. تهیه چنین آمار و اطلاعاتی به منظور ارزیابی و هدایت مستمر سیاست های در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و یا فرهنگی، برای هر سازمان و مدیر موفقی یک مزیت انگار ناپذیر و بی بدیل به شمار می رود. از سوی دیگر، هزینه و زمان قابل توجهی که برای تهیه، پالایش، تحلیل و تنظیم آمار صرف می شود، محدودیت مهمی برای استفاده از آمار محسوب می گردد.

متأسفانه امروزه آمار به روز و قابل اعتمادی از متغیر های کاربردی در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در کشور وجود ندارد. در صورت وجود نیز اولاً) مربوط به ده یا 5 سال گذشته می باشد. دوماً) به قاطعیت نمی توان به درستی آمار مورد نظر استناد کرد. در ادامه به تعدادی از اینگونه آمارها با نگاه تحلیلی اشاره میگردد:

1-    از کل جمعیت استان برابر سرشماری سال 1390 مرکز آمار ایران ،تعداد 1783 نفر تابعیت خارجی دارندکه ازاین تعداد، 1111نفر افغانی، 125 نفر عراقی، 67 نفرپاکستانی، 13 نفر ترکیه ای، 151 نفر سایر کشور و 316 نفر اظهار نشده می باشدکه با توجه به پیگیریهای صورت گرفته از مراجع ذیربط در خصوص صحت سقم اطلاعات فوق، تاکنون نتیجه بخش نبوده و حتی دستگاههای متولی ساماندهی اتباع خارجی استان وجود چنین آمار ی را تائید نمی کنند.

2-    برابر گزارش نتایج آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران بین سالهای 1390 الی 1391، تعداد 40468 شغل در استان ایجاد شده و جویندگان کار در آنها مشغول به کار شده اند. این موضوع به دودلیل قابل قبول نمی باشد. اولاً) نتایج سرشماری سال 1390 استان نشان می دهد که در طول 5 سال گذشته از سال 1385 الی 1390، نه تنها شغلی در استان ایجاد نشده بلکه تعدادی از شغلها نیز از بین رفته است. ثانیاً) در سالهای مورد بحث رشد اقتصاد کشور و به تبع آن استان منفی بوده، بنابراین در چنین شرایطی امکان ایجاد شغل به تعداد 40468 نفر غیر کارشناسی و غیر منطقی به نظر می آید.

3-    بطور متوسط ولادت ثبت شده در سامانه ثبت احوال استان بین سالهای 1385 الی 1390، تعداد 105 هزار نفر می باشد و از طرفی بین این سالها تعداد 30 هزار واقعه مرگ در سامانه مزبور ثبت شده است. ما به التفاوت این دو واقعه حیاتی 75 هزار نفر می باشد یعنی به عبارت دیگر، 75 هزار نفر به جمعیت استان اضافه شده است. این در حالی است که برابر سر شماری سال 1390 تعداد 20 هزار نفر به جمعیت استان اضافه گردیده است. شاید علت این امر مهاجرت به خارج استان عنوان گردد و در مقابل باید گفت برابر آمار سرشماری سال 1390، تعداد 70 هزار نفر وارد استان شده اند. علی هذا در این خصوص قضاوت را به خود خوانندگان محترم واگذار می کنیم.

حال این سؤال مطرح میگردد که علت ارائه اینگونه آمارهای متفاوت و تا حدودی غیر قابل اعتماد چیست؟ به نظر بنده علل را در عوامل زیر میتوان جستجو کرد:

1.     عدم جمع آوری آمار و اطلاعات درست و صحیح.

2.     عدم مراجعه آمارگیران به برخی از مناطق.

3.     نبود تخصص لازم در بین آمار گیران.

4-    عدم تعهد لازم در بین آمارگیران برای اینکارکه به دلیل نداشتن شغل، به ناچار به این کار روی آورده اند. فلذا به آن به عنوان یک شغل پایدار نگاه نمی کنند.

5-    نداشتن امنیت شغلی و حمایت های بیمه ای باعث کاهش کارایی و اثربخشی آنها میگردد.

6-    دستی بودن فرایند جمع آوری اطلاعات از خانوارها.

7-    نبود فرهنگ لازم در بین خانواده ها در پاسخگویی به سؤالهای آمارگیران .

بنابراین تا زمانی که برای اصلاح و رفع مسائل و مشکلات قید شده توسط متولیان امر برنامه ریزی نگردد نمی توان به درونمای صحت و سقم آمارو اطلاعات در کشور و استان امیدوار بود. علی ایحال دو پیشنهاد زیر جهت کارسازی در امور مطرح میشود:

1.     اصلاح فرایند جمع آوری اطلاعات سرشماری کشور از دستی به صورت الکترونیکی که در این حالت میتوان در فواصل زمانی، آمار و اطلاعات به روز شده را در تصمیم گیری ها لحاظ کرد.

2.     استفاده از نیروهای متخصص، متعهد در امر سرشماری و سایر آمارهای جمعیتی و عدم استفاده از نیروهای شرکتی و قراردادی در مراحل مختلف آمارگیری.

آیا می دانید،برابرآمار تطبیقی سال 1390، رتبه استان اردبیل در کل کشور در:

1-     مساحت استان بر اساس تقسیمات کشوری دارای رتبه، 25

2-    تعداد شهرستانهای استان دارای رتبه، 17

3-    میا نگین ارتفاع بارش سالانه ،12

4-    جعیت کل استان دارای رتبه، 20

5-    ولادت ثبت شده رتبه، 19

6-     فوت ثبت شده رتبه، 21

7-    ازدواج ثبت شده رتبه، 19

8-    طلاق ثبت شده رتبه، 20

9-    نرخ بیکاری رتبه ،23

10-                        نرخ مشارکت اقتصادی رتبه ،1

11-                        ارزش افزوده فعالیت صنعتی دارای ده نفر کارکن و بیشتر رتبه ،26

12-                        تعداد کارگاههای صنعتی دارای ده نفر کارکن و بیشتر رتبه ،21

13-                        تعداد جواز تأسیس صنعتی صادره رتبه، 28

14-                        تعداد پروانه بهره برداری صنعتی صادره رتبه ،16

15-                        تعداد معادن در حال بهر برداری رتبه ،28

16-اعتبارات عمرانی رتبه ،30

17-                        متوسط هزینه های خوراکی و غیر خوراکی رتبه ،30

18-                        محصول ناخالص داخلی رتبه، 26

19-                        سهم ارزش افزوده بخش صنعت و معدن رتبه، 29

20-                        سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی رتبه، 14

21-                        تسهیلات اعطای بانک های دولتی رتبه، 22 می باشد.