به سوی فردا

صنعت خودرو سازی کشور نیازمند جراحیست،نه درمان زودگذر

قریب به چندین دهه از فعالیت صنعت خودرو سازی کشور می گذرد ولی هنوز این صنعت نتوانسته همانند سایر خودروسازهای کشور های دنیا فعالیت نماید و همواره فراز و نشیب های فراوانی را تجربه کرده است. آن چه مسلم است این واقعیت است که این صنعت نیز همانند سایر  صنعت های دیگر تابع واقعیت های اقتصادی بازار یعنی عرضه و تقاضا می باشد و از آن تاثیر می پذیرد. هر چند که در تلاطم و رکود اقتصادی، اکثر واحدهای تولید و صنعتی میدان را خالی و ورشکسته شده اند ولی این صنعت به دلیل دولتی بودن و تزریق منابع مالی از سوی دولت، همواره از خطرات بازار مصون مانده و با توجه به بی برنامگی و عدم تدبیر لازم اقتصادی بیماروار به فعالیت خود ادامه میدهد. حال علیرغم اینهمه مساعدت و یاری دولت و با توجه به عدم مدیریت اصولی این بیماری به شدت عود کرده و  دیگر توان ادامه فعالیت را از دوغول خودروساز کشور یعنی سایپا و ایران خودرو گرفته و تا مرز ورشکستگی پیش برده است. واقعیت این است اگر نرخ واردات خود رو کاهش یابد. شرایط تجارت جهانی در کشور اعمال گردد. و دردوران پسا تحریم، خودرو سازان خارجی درکشور اردو بزنند و دست آخر دولت حمایت های مالی خود را از دو شرکت مزبور قطع کند. قطعا فاتحه خودرو سازی کشور را باید خواند. ولی دولت به دلایل مختلف ازجمله حفظ فرصت های شغلی هنوز دست نوازش گر خود را از سراین صنعت بر نداشته است. وام 25 میلیون تومانی نیز به نوعی  در این راستا می باشد.چرا که هدف اصلی این تسهیلات صرفا خارج کردند خودروسازان ( ساپیا و ایران خودرو ) از رکود و خالی کردن انبارهای آنها از ماشین های تولید شده بود.هر چند که برابر گزارش های منتشره استقبال عمومی خوبی از این طرح شد، ولی ذکر چند نکته در این خصوص الزامی به نظر می آید.از جمله آن می توان به غیر واقعی بودن قیمت های خودرو در این طرح اشاره کرد. بطوریکه وام 25 میلیون تومانی در پایان دوره مجموعا 41/7 میلیون تومان تسویه میشود.به عبارت دیگر برای تسهیلات 25میلیون تومانی باید حدودا 17میلیون تومان سود پرداخت شود این یعنی فاجعه. مشکل دیگری که این طرح را تهدید می کند زمان فرا رسیدن وصول چک ها است که به احتمال قوی تعدادی از خریداران نخواهند توانست به تعهدات خود عمل کنند که به دنبال آن مسایل حقوقی و توقیف خودروها چالش بزرگی را در جامعه دامن خواهد  زد .باید پذیرفت  چنین طرحهایی   جز  تسکین درد انهم به  صورت موقتی، اثربخشی دیگر نداشته و نخواهد داشت. این صنعت نیازمند شوک مدیریتی توسط بخش خصوصی نه بخش دولتی می باشد .تا زمانی که دست نوازش گر دولت بر سر خودرورسازی هست این صنعت پیشرفت نخواهد کرد .برای بهبود وخروج این صنعت ازرکود فعلی و رکود های آینده گامهای زیر باید برداشته شود .

1-واگذاری کل سهام ایران خودرو و سایپا به بخش  خصوصی واقعی و قدرتمند به خاطر اینکه در این حالت بخش خصوصی با الگوی هزینه -فایده ان را مدیریت خواهد کرد و میداند که در مواقع  خطر دیگر کسی  نیست که از او حمایت کند. بنابراین تلاش خواهد کرد با اتخاذ راهکارهای علمی واصولی در عرضه رقابت باقی بماند.

2-داشتن نگاه رقابت پذیر به فرایندهای تولید و تا زمانی که این نگاه ویژه در تولید خودرو در کشور نهادینه نگردد آینده صنعت خودرو با چالش های جدی مواجه خواهد شد و با هر  اتفاق اقتصادی داخلی و خارجی به سرعت تب کرده و به کما خواهد رفت. رقابت پذیر بودن به این معنا نیست که با موتور یک ماشین چند ماشین تولید کرد. رقابت یعنی توان مقابله با تولیدات نیسان ،مزدا، تویوتا،هیوندا و غیره است .در این شرایط است که می توان با هر گونه تب مقابله کرد تا به کما نرفت .

3-توجه به بازارهای خارجی و بین المللی فراتر از کشورهای سوریه ،عراق و افغانستان برای فروش محصولات تولیدی با صرف توجه به بازار داخلی نمی توان این صنعت را در چالش ها پر طلاطم اقتصاد پیشبرد که مستلزم این پیشرفت رقابت پذیر کردن تولیدات می باشد تا بتوان در سایه این شاخص در سایر کشور های خارجی نفوذ کرد .

4-قرارگرفتن مدیران توانمند با تجربه و معتقد به آینده نگری در صنعت خودرو سازی کشور. با مدیریت دولتی بیش از این نمی توان پیشرفت کرد. اگر پس رفت نداشته باشیم.

در پایان به نظر می سد می توان به آینده ی صنعت خو درو درکشور امیدوار بود اگر بتوانیم موارد فوق را رعایت کنیم در غیر اینصورت با فرمول های  گذرا و موقت نمی توان به آینده خودروسازی خوشبین بود .

                کیفیت خودرو داخلی، قربانی انحصار

     هفته گذشته یکی از موضوعات گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما در خصوص ارزیابی کیفیت خودروهای تولید داخل بود. البته این موضوع هرزگاهی مورد نقد و بررسی کارشناسی قرار می گیرد. ولی تا بحال نتیجه ی خاصی را به دنبال نداشته و دو بنگاه بزرگ خودروساز در کشور، همان روند گذشته ی خود را در فرآیند تولید ادامه می دهند و انگار گوش شنوایی برای بهبود کیفیت محصولات تولیدی خود را نیز ندارند.فلذا بحث ها ، گفتگوها و مناظره ها جزء شناخت مشکلات تولید خودرو، نه علاج آن اثر بخشی دیگر نداشته و در آینده نیز نخواهد داشت.

     به نظر می آید تا شرایط رقابت، جایگزین انحصار تولید خودرو در کشور نگردد نباید منتظر بهبود کیفیت خودرو در کشور بود. در حالت رقابت است که تولید کننده به جهت ماندگاری در بازار و کسب رضایت مشتریان، تمام انرژی خود را صرف افزایش کیفیت خودرو تولیدی می کند تا مبادا به دلیل وجود مشکلات بعد از تحویل خودرو به مشتریان، بازار خود را از دست بدهد و مصرف کنندگان سراغ تولید کننده دیگری به روند. در مقابل در شرایط انحصار، تولید کننده به خوبی می داند که مشتری مجبور است که خودرو را علیرغم اطلاع و آگاهی از وجود معضلات فراوان در کیفیت آن از او خریداری کند لذا هیچگونه اهمیتی به کیفیت خودرو تولیدی خود نمی دهد. و اگر هم دم از افزایش تولید و استفاده از استانداردهای مربوطه می زند، قطعاً در حد شعار می باشد. از طرفی دولتی بودن مدیریت دوغول خودرو سازی کشور این وضعیت را دو چندان کرده است. چرا که مدیران انتخابی به دلایل سیاسی و حزبی در مسند مدیریت صنعت خودرو قرار گرفته اند و به جای اینکه به دنبال افزایش کیفیت خودرو و متنوع کردن تولید به معنای واقعی کلمه باشند به دنبال منافع حزبی و گروهی خود هستند و این یعنی تولید خودرویی جدید با موتور فلان ماشین وبدنه فلان ما شین دیگر، مگر با این شکل و سیاق تولید می شود به دنبال کیفیت خودرو در کشور بود.

     مسئله دیگری که در این حوزه میتوان به آن اشاره کرد، پایین بودن سطح درآمدی اکثریت افراد جامعه است. موضوعی که خودرو سازان به آن واقف هستند و می دانند که این قشر از افراد جامعه به دلیل پائین بودن درآمد شان جزء محصولات تولیدی آنها، توان خرید برندهای خارجی را ندارند. این خود زمینه ی برای تولید خودروها ارزان و بی کیفیت در کشور شده است.

     بنابراین تا زمانی که تولید خودرو در داخل کشور در انحصار دو شرکت تولید کننده ایران خودرو و سایپا قرار دارد و بصورت دولتی اداره می گردند و سطح درآمدی اکثریت مردم از شرایط مطلوبی برخوردار نمی باشد، حالا حالاها شاهد تولید خودروهای بی کیفیت داخلی خواهیم بود. به قول معروف آش خالته بخوری پاته نخوری پاته.