دلایل پائین بودن نرخ مشارکت اقتصادی زنان در استان
نرخ مشارکت اقتصادی نشان می دهد چند درصد از جمعیت در سن کار فعال، یعنی شاغل یا بیکار هستند. مطابق نتایج بدست آمده در فصل بهار سال جاری، نرخ کل مشارکت اقتصادی جمعیت 10 ساله و بیشتر استان ، 43.6 درصد بوده است . این شاخص در بین مردان 68.5 درصد و در بین زنان 19.9درصد محاسبه شده است. نرخ مشارکت اقتصادی مردان و زنان در عرصه جهانی به ترتیب برابر است با 65 الی 70 درصد(مردان) و زنان 45 درصد که این میزان در کشور ما درباره مردان بامیانگین جهانی تقریبا یکسان بوده ولی درباره زنان این میزان پایین است. روند تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی استان در بین مردان و زنان در جدول زیر آورده شده است . همانطور که از اطلاعات جدول قابل استنتاج می باشد نرخ مشارکت اقتصادی زنان استان همراه پائین تر از نرخ مشارکت اقتصادی مردان بوده است که اهم دلایل آن را میتوان در گزینه های زیرجستجو کرد.
-تصمیم گیری برای ادامه تحصیل :
ادامه تحصیل به طور موقت افراد را از بازار کار خارج می سازد . ورود زنان جوان به دانشگاه ها برای دوره زمانی کوتاهی می تواند نرخ مشارکت آنها را کاهش دهد.
-پرشدن فرصت های شغلی در سازمان های دولتی :
زنان به دلیل امنیت شغلی ،امنیت روانی، بالا بودن میزان پرداخت ها در مقایسه با بخش خصوصی و نیز وجود حمایت قانونی در بخش دولتی،تمایل زیادی به اشتغال در بخش دولتی را دارند که در حال حاضر به دلیل نبود ظرفیت جذب دولتی در استان و هم چنین بافت فرهنگی خاص در خانواده های استان در خصوص کار دخترانشان دربخش غیردولتی هر چند که تا حدودی موضوع نسبت به گذشته بهبود یافته ولی با این اوصاف باز هم والدین از کار کردن دختران خود در بخش خصوصی خودداری میکنند که تا اصلاح این روند، نرخ مشارکت زنان استان در سطح پایینی خواهد بود.
-بازار زدگی و خروج نیروی کار از بازار کار :
علیرغم وجود موانع در بند فوق، برخی از دختران و زنان جوان حاضر به کار در بخش خصوصی می باشند ولی با توجه به اینکه اکثر فرصت های شغلی در بخش خصوصی استان مردانه می باشد تا زنانه، امکان جذب نیروهای فارغ التحصیل دانشگاهی زن در بازار کار استان در حال حاضر به نوعی وجود ندارد. این عامل باعث می شود بعد از مدتی زنان جویای کار به دلیل نیافتن شغل مورد علاقه در تخصص خود از بازار کار ناامید شده و از آن خارج شوند .
-سطح دستمزد ها برای زنان :
برخی از زنان تحصیل کرده حاضر نیستند با سطح دستمزدهای فعلی در بازار کار حاضر شوند و تصمیم می گیرند تا اصلاح پرداختی ها ، از بازار کار خارج شوند.
-یکی دیگر از دلایل آماری پائین بودن نرخ مشارکت اقتصادی این است که درمناطق روستایی که حدود 40 درصد از جهت استان در آن ساکن هستند . باوجود حضور موثر زنان در فعالیت های اقتصادی به طور عموم در تعریف آماری این دسته از نیروی کار در شمار شاغلان قرار نمی گیرند.
-پیشنهاد :
نرخ مشارکت منابع انسانی و ابسته به توسعه و پیشرفت استان است و با آن ارتباط دارد. هرچه میزان توسعه و پیشرفت انسانی بالاتر باشد نرخ مشارکت منابع انسانی نیز بالاتر خواهد بود.
یکی از راهکار افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در فعالیت های اقتصادی را تو جه به ظرفیت های تعاونی و هم چنین توسعه مشاغل خدماتی بانوان در زمینه های ICT،خدمات پزشکی ،خدمات بازرگانی و مالی در استان میتوان دانست و مهمترین نکته توجه به کارهای فرهنگی به منظور تغییر تفکر و نگاه های خانواده به حضور دخترانشان در بازار کاربخش خصوصی .
جدول تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی استان در طول سالهای 1390 تا بهار 1394
سال |
کل |
مرد |
زن |
90 |
39.4 |
67.5 |
10.8 |
91 |
42.4 |
65.9 |
18.4 |
92 |
42.6 |
67.6 |
17.8 |
93 |
42.8 |
68 |
18 |
94 بهار |
43.6 |
68.5 |
19.9 |
آمارهای کلیدی از ناگفته های بازار کار استان اردبیل:
توزیع نامتوازن فرصت ها و ثروت در استان اردبیل باعث شده تا 68218 خانوار بدون شاغل روزگار بگذرانند و از سوی دیگر 15296 خانوار برای مقابله با بدترین نوع از بیکاری حاضرند با 3 نفر و بیشتر وارد بازار کار شوند.
بررسی ها نشان می دهد که 20 درصد از خانوارهای استان هیچ شاغلی ندارند ولی محل درآمد آنها با وجود اینکه شاغلی ندارند تا بتواند برای هزینه های خانوار کسب در آمد کند نیز مشخص نیست.
با وجود مسایل فراوان در بازار کار استان ،بالا بودن بیکاری و افزایش میل جامعه به کسب در آمد بیشتر، اما در حال حاضر 62 درصد از خانوارهای اردبیلی دارای یک نفر شاغل هستند. به دلیل بالا بودن هزینه های زندگی در برابر درآمد، درصد بالایی از خانوارهای تک شاغل با مشکلات معیشتی مواجه اند مگر آنکه آن یک نفر شاغل دارای در آمد مناسبی باشد در غیر اینصورت با در آمد معمولی ، اینگونه خانوارهای دارای مشکلات معیشتی و در آمدی خواهند بود.
برپایه آخرین سرشماری انجام یافته ، 13 درصد از خانوارهای استان تلاش کرده اند تا ازطریق شاغل بودن دو نفر در خانوار از مشکلات احتمالی معیشتی جلوگیری کنند، اما 4.5 درصد از کل خانوارها معادل 15296 خانوار حتی با 2 نفر شاغل نیز تامین نمی شوند و ترجیح داده اند به صورت گروهی وارد بازار کار شوند. در اینگونه خانوارها با 3 نفر و بیشتر از اعضای خانواده در بازار کار استان مشغل به فعالیت هستند.
آمارهای متفاوت از بازار کار استان :
1- طبق آخرین سرشماری کشور، 68218 خانوار استان فاقد شاغل هستند که اگر تعداد افراد هر خانواده 3.7 نفر در نظر بگیریم می توان گفت 252407 نفر از جمعیت استان در حال حاضر بدون شغل هستند ولی می توانند امرار معاش کنند.
2- 209014 خانوار اردبیلی از مجموع 337268 خانوار دارای یک نفر شاغل هستند . معمولا خانوارهای تک شاغل دارای مشکلات معیشتی و کسری در آمد در برابر هزینه هستند مگر اینکه آن یک شاغل بتواند درآمد خوبی کسب کند.
3_44740 خانوار ترجیح داده اند برای جلوگیری از مشکلات احتمالی معیشتی با 2 نفر شاغل در بازار کار حضور داشته باشند . گرایش به بازار کار و انجام فعالیت های اقتصادی در سال های اخیر به دلیل افزایش مشکلات معیشتی روبه فزونی است.
4-با وجود بالا بودن نرخ بیکاری و ناتوانی جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی ، هزینه ها و یا هر دلیل دیگری باعث شده تا 10901 خانوار تصمیم بگیرند با 3 نفر شاغل در بازار کار حضور داشته باشند. با فرض وجود 3.7 نفر در هر خانوار ، جمعیت خانوارهای که دارای 3 نفر شاغل هستند تا 40334 نفر است.
5-در نقطه مقابل اشتغال ،بیکاری را داریم که طبق آمارها 289248 خانوارها فاقد بیکار هستند. این خانوارها می توانند دارای فرزندان خردسال قبل از سن کار، بازنشستگان و خانوارهای فاقد جوانان در سن کار و یا خانوارهای دارای افراد شاغل باشند.
38261-6 خانوار اردبیلی ، دارای یک نفر بیکار است با فرض جمعیت 3.7 نفر در هر خانوار ، تعداد افراد درگیر با بیکاری در استان 141566 نفر است . به بیان ساده تر این تعداد از جمعیت استان درقالب 38261 خانوار هر یک درگیر حل معضل بیکاری از افراد متقاضی ورود به بازار کار خانواده هایشان هستند.
7-تعداد 7525 خانوار در استان داریم که دارای 2 فرد بیکار است . بیکاری جوانان جویای کار به ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی امروز از دغدغه های جدی و مسائل چالش برانگیز خانوارها و همچنین دولت به حساب می آید.
8-در وضعیت بدتر بیکاری و آنجایی که معضل بیکاری چهره خود را به جامعه نشان می دهد تعداد 2234 خانوار استان دارای 3 نفر و بیشتر هستند . می توان گفت 8265 نفر امروز در استان با بدترین نوع از بیکاری مواجه اند و نیازمند اقدامات فوری حمایت دولت ها برای ورود این دسته از کارجویان به بازار کار است. قطعا خانوارهای با 3 نفر بیکار دچار چالش های جدی معیشتی و مالی نیز هستند.
9-درصد خانوارهای فاقد شغل استان از خانوارهای دارای 2 تا 3 نفر شاغل بیشتر است که این مسئله نشان دهنده اختلاف دیدگاه افراد نسبت به بازار کار از یکسو و تفاوت هزینه های خانوار است که باعث می شود 68218 خانوار بدون حتی یک نفر شاغل روزگار بگذرانند و 60036 خانوار با 2 تا 3 نفر شاغل وارد بازار کار شوند.
10-با وجود اینکه سرانه اشتغال کشور کمتر از یک نفر و به میزان 9 دهم درصد است. سرانه اشتغال استان 1 نفر در هر خانوار است .
11-بار تکفل که از تقسیم کل جمعیت بر جمعیت شاغل منهای 1 بدست می آید . به این مفهوم هستند چه تعداد جمعیت توسط یک نفر شاغل اداره می شود . این شاخص در استان یک نفر شاغل به 2.5 نفر است . یعنی در استان 1 نفر شاغل 2.5 نفر را اداره کند.
12-برابر بررسی میدانی صورت گرفته توسط مرکز آمار ایران در سال 1392 خانوارهای شهری و روستای اردبیل به ترتیب 167365 و 164041 هزار ریال در آمد ودر مقابل 162601 و 160134 هزار ریال هزینه داشته اند.به عبارت دیگر یک شهروند اردبیل سالانه بطور میانگین می توانند 9000 هزار ریال پس انداز داشته باشند که در عمل مبلغ بسیار پایینی است.
ضرورت بازنگری در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه سبلان
یکی از برنامه های شبکه سبلان اردبیل، برنامه گفتگوی ویژه خبری می باشد. در این برنامه زنده تلویزیونی تلاش می گردد مسائل و مشکلات جاری استان در حوزه های مختلف اقتصادی،فرهنگی و اجتماعی با حضور مسئولین دست اندر کار و کارشناسان ذیربط مورد کنکاش و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. به نظر بنده که بیننده اکثر برنامه های گفتگوی ویژه خبری بوده وبه عنوان کارشناس در دو برنامه مزبور حضور داشته ام برنامه مذکور با توجه به هدف و عنوان آن، نتوانسته در تنویر افکار عمومی سطوح مختلف جامعه تاثیرگذاری مثبتی داشته باشد.
در ادامه به تعدادی از دلایل مهم آن اشاره می گردد:
1-کم بودن زمان برنامه مورد اشاره، یکی از دلایل افت کیفیت آن می باشد. در یک برنامه 30 یا 40 دقیقه نمی توان مشکل یا چالش استان را کالبد شکافی و راهکارهای لازم را ارائه کرد. به همین دلیل است که می بینیم صرفاً با یک یا دو سؤال از طرفین شرکت کننده در برنامه آن هم سؤالات بدون عقبه کارشناسی از سوی مجری، برنامه بدون نتیجه گیری خاص تمام می شود.
2-عدم اشرافیت کامل مجریان برنامه به موضوع مورد بحث.این شرایط باعث می گردد هر پاسخی از سوی هر کدام از طرفین مورد پذیرش قرار گیرد و همچنین جلسه گفتگو به خوبی مدیریت نگردد و گاهاًنیز مسائل حاشیه ای به وجود می آید. حاشیه ای که به عینه در گفتگوی ویژه روز چهارشنبه مورخ 9/2/94 در خصوص بحث هفته کارگر به وجود آمد، مجری به یکی از حاضرین در گفتگو با لحن خاص تأکید می کرد که شما باید به سؤال بیننده جواب دهید، گویا می خواست به قول معروف مچ گیری کند که این رفتار خوشایند یک برنامه زنده تلویزیونی نمی باشد.
3-در برخی از موضوعات به ویژه مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی به دلیل ملاحظات سیاسی و امنیتی امکان پاسخ دادن به برخی از سؤال ها از سوی مدیر کل یا بالاترین متولی دستگاه اجرایی وجود ندارد. لذا در این گونه موارد سؤال یا باید از دستور کار برنامه خارج گردد یا به شکل و سیاق دیگر مطرح گردد. متأسفانه در برنامه گفتگوی ویژه خبری به مناسبت هفته کارگر، مجری اصرار می کرد که چرا کارگران فلان کارخانه بعد از گذشت چندین ماه هنوز بلاتکلیف مانده اند. و مدیر مربوطه نیز به خاطر موارد اشاره شده فوق با اغماض و ملاحظه کاری، جواب می داد که این نوع پاسخ برای آقای مجری قانع کننده نبود و طوری برخورد می کرد که مقصر آن مدیر کل می باشد که در اصل این طور نبوده و واقعیت چیز دیگری می باشد. لذا ضروریست تهیه کننده برنامه در تدوین ساختار مصاحبه موارد فوق را لحاظ و از طرح سؤال هایی که امکان پاسخ واقعی به آن ها به دلیل مسائل سیاسی و غیره به ویژه برای مدیران کل وجود ندارد. فاکتور بگیرد.
4-عدم سنخیت شرکت کنند گان در برنامه باعث می گردد پاسخ های ارائه شده از سوی شرکت کنند گان با همدیگر فاصله زیادی داشته باشد. چرا که کارشناسان برنامه که معمولاً از اساتید دانشگاه ها هستند بیشتر روی نظریه پردازی و تئوری ها تأکید می کنند( مدینه فاضله). ولی مطالب مدیران کل بیشتر روی عملکرد و واقعیت های موجوداست که با نظریه ها و تئوری ها فاصله زیادی داشته و دارد. این اختلاف باعث ایجاد پارادوکس میگرددو اثربخشی برنامه روی شنوندگان و بینندگان را کاهش میدهد.
در پایان جهت ارتقاء کیفیت برنامه گفتگوی ویژه خبری گزینه زیر پیشنهاد می گردد:
(( بهتر است مدت زمان برنامه افزایش یابد و از کارشناسان مجرب و صاحب نظر در حوزه مربوطه به عنوان مجری برنامه استفاده گردد. همچنین در خصوص شرکت کنند گان از بالاترین مسئول دستگاه اجرایی و تشکل ها یا سازمان ها ی مردم نهاد دخیل در موضوع به جای اساتید دعوت به عمل آید.))
چالش های برگزاری نمایشگاه توانمندی های زنان استان اردبیل
چند سالی است در فروردین ماه هر سال در گرامیداشت هفته زن ، نمایشگاه توانمندی های زنان در حوزه اقتصادی به مدت 5 روز کاری با مشارکت اعضا کارگروه بانوان و خانواده استانداری اردبیل برگزار میگردد.
برابر مصوبات کارگروه مزبور اداره کل تعاون،کارورفاه اجتماعی استان به عنوان ریاست نمایشگاه، مسئولیت هماهنگی و برگزاری آن را عهده دار می باشد . امسال نیز چهارمین دوره آن از27 لغایت 31 فروردین ماه سال جاری در حال برگزاری می باشد . همانگونه که استحضار دارید برگزاری نمایشگاه یک کار تخصصی و نیازمند برنامه ریزی دقیق و حساب شده می باشد بویژه برای نمایشگاه هایی که به صورت سالانه همانند نمایشگاه مورد بحث یادداشت ما برگزار میگردد.
متاسفانه نمایشگاه توانمندیهای زنان استان اردبیل به دلیل نحوه برگزاری آن دارای ایرادات فنی زیادی می باشد و این نواقص باعث شده نمایشگاه مورد بحث از مقبولیت عمومی لازم برخوردار نباشد . در ادامه به تعدادی از اهم چالش های نمایشگاه مذکور اشاره می گردد:
1-نگاه به نمایشگاه به عنوان یک تکلیف اداری که باید برگزار و جزء آمارهای عملکرد هفته زن لحاظ گردد . این نوع نگاه باعث سلب خلاقیت و ایده پردازی از عوامل اجرایی شده که به دلیل همین موضوع، شاهد عدم تنوع شرکت کننده و نوع محصولات و خدمات ارائه شده از سوی آنها می باشیم .
2-همانطور که گفته شده برگزاری نمایشگاه یک کار تخصصی و نیازمند افراد متخصص و صاحب ذوق و هنر می باشد. به همین خاطر است که در سطح کشور شرکت های بوجود آمده اند که کارشان برگزاری همایش و نمایشگاههای تخصصی می باشد. بنابراین با توجه به اینکه نمایشگاه توانمندی های زنان از استانداردهای برگزاری نمایشگاه خوب پیروی نمی کند. لذا از کیفیت لازم برخودار نمی باشد.
3-فقدان دبیرخانه مجزا و مستقل برای نمایشگاه مورد بحث که حداقل 2 ماه مانده به شروع آن نسبت به برنامه ریزی آن متناسب با استانداردهای مربوطه اقدام نماید . ازنمایشگاهی که با 2 جلسه 2 ساعت برگزار می شود بیش از این نمی تون انتظار داشت.
4-نبود اعتبار برای برگزاری نمایشگاه توانمندی های زنان استان ،این شرایط باعث گردیده کلیه مراحل اجرایی نمایشگاه از کیفیت لازم برخوردار نباشد. از جمله آن میتوان به نحوه اطلاع رسانی و تبلیغات محیطی اشاره کرد که به دلیل نبود اعتبار از کیفیت مطلوب برخوردار نبوده فلدا نبود تبلیغات مناسب با شیوه های متنوع بر کل عملکرد نمایشگاه تاثیر منفی می گذارد.
موارد اشاره شده به هیچ وجه قصد تخریب جایگاه و تلاش بانوان کارآفرین را ندارد. چرا که در نمایشگاه بانوانی وجود داشتند که انصافا صاحب ذوق و هنر بودند و بواسطه این گونه نمایشگاهها به جامعه معرفی شده اند. پس بیائید با افزایش کیفیت نمایشگاه با رفع موارد اشاره شده فوق اقدام تا هر سال شاهد شناسایی زنان کارآفرین جدید با تولیدات و خدمات متنوع باشیم و در جهت حمایت و اقعی از آنها برنامه ریزی نمائیم. ان شاءالله.........