به سوی فردا

شاخص های مبتنی بر ارزیابی عملکرد کارکنان، کدامند؟

آقای پزشکیان، رییس جمهور در سخنرانی خود به مناسبت روز ملی بهره وری به نکته مهمی در فرایند پرداخت حقوق و مزایای کارکنان دولت اشاره کردند. نکته مهم این بود که پرداخت حقوق و مزایای کارکنان دولت باید مبتنی بر میزان عملکرد آنها باشد و بین کارمندانی که کارایی کمی دارند با کارمندانی که فعالیت و اثر بخشی بالایی در سیستم اداری از خود نشان میدهند، می بایست با طراحی مکانیسمی، فرق گذاشته شود. اینکه این مهم با توجه به شرایط موجود در نظام اداری کشور از جمله وجود بخشنامه های مختلف، انواع شیوه های استخدامی، مدل های گوناگون پرداختی و النهایه وجود صندوق های بازنشستگی متنوع تا چه حد عملیاتی خواهد شد، سوالی است که پاسخ به آن به همین سادگی نیست و قطع به یقین نیازمند انرژی و اراده محکمی از سوی متولیان امر می باشد. علی ایحال، پرداخت حقوق و مزایای جانبی به نیروی های انسانی شاغل براساس عملکرد آنها زمانی اثربخش و موثر خواهد بود که از شاخص‌های کارشناسی شده پیروی و تبعیت گردد. به عبارتی دیگر شاخص هایی بایستی تعریف و مشخص شوند تا با اتکاء به آنها بتوان بین کیفیت و قابلیت نیرو های انسانی شاغل در سازمان ها، تفکیک قائل شد. بطوریکه هم عدالت پرداختی تا بالاترین سطح رعایت گردد و حقوقی از فردی ضایع نشود. هر چند که کاری است سخت ولی با توسل به شاخص های تخصصی و اراده محکم حاکمیت در کشور میتوان به عدالت پرداختی نزدیک تر شد. در این راستا دو شاخص کلی با متغیرهای متنوع در ارزیابی کارکنان مبتنی بر عملکرد پیشنهاد میگردد که میتواند نقش آفرینی مهمی در این خصوص داشته باشد. اولین شاخص، مهارت های تخصصی و دومین شاخص، مهارت های نرم که در ادامه به متغیرها ی هر دو اشاره می‌گردد:

1- اهم متغیرهای شاخص مهارت های تخصصی:

(مهارت های تخصصی به توانایی های تخصصی اشاره دارند که در یک زمینه خاص بوده و معمولا از طریق آموزش، تحصیل یا تجربه های عملی به دست می آیند.)

-) میزان تسلط به قوانین و مقررات حوزه تخصصی

-) ارائه راهکارهای کارشناسی

-) تهیه گزارشات کاربردی

-) تسلط به کامپیوتر و نرم افزارهای تخصصی

2- اهم متغیرهای شاخص مهارت های نرم:

(مهارت های نرم آنهایی هستند که به شخصیت افراد مربوط می باشد. مهارت های نرم مختص مشاغل خاصی نیستند بلکه به طور جهانی مورد نیاز هستند و در همه جا قابل اجرا می باشند. آنها بخش مهمی از روند کار بوده و اگر مهارت های نرم داشته باشید می توانید کارتان را تا حد زیادی تسهیل و بهبود بخشید.)

-) وجدان و انگیزه کاری

-) حل کردن مشکل

-) مدیریت شغلی

-) اخلاق کاری خوب

-) مدیریت زمان

-) توانایی ارتباط گیری

-) توانایی حل مسئله

-) صحبت در جمع و جلسات تخصصی

-) داشتن نگرش مثبت

-) مهارت کنترل خشم و هیجان

-) میزان مهارت یادگیری

-) مهارت خلاقیت و ایده پردازی

-) سازگاری

با مشخص شدن شاخص ها و متغیر های زیر مجموعه آنها، سوالی که به ذهن متبادر میگردد این است که فرایند ارزیابی کارکنان با هدف سنجش میزان عملکرد آنها توسط چه کسی و چگونه انجام پذیرد؟ نگاه به سالهای گذشته و شرایط کنونی ارزیابی عملکرد کارمندان در دستگاههای اجرایی مشمول قانون خدمات کشوری، گویای این مطلب است که ارزیابی کارکنان به صورت سالیانه آنهم توسط بالاترین مسئول دستگاه اجرایی ومعمولا بدون توجه به مستندات انجام میگردد و به دلایل مختلفی که پرداختند به آن از حوصله این یادداشت کوتاه خارج می باشد، آنطور که باید و شاید در سنجش عملکرد و تفکیک کارمندان فعال ، غیرفعال، موثر و کارآمد نبوده و با این سبک و سیاق فعلی در آینده نیز نخواهد بود. چرا که اگر این شکل و فرایند از ارزشیابی کارکنان از کیفیت لازم بر خوردار بود قطع به یقین نظام اداری ما به این وضعیت کنونی دچار نشده بود. بنظر می‌رسد برای سنجش عملکرد نیروی انسانی با شاخص های بروز شده و جلوگیری از اعمال سلیقه ها و برخی ملاحظات از سوی مدیران دستگاه‌های اجرایی، استفاده از ظرفیت مراکز و موسسات خصوصی توانمند در این زمینه، موضوعی اجتناب ناپذیری بنظر می آید که بکارگیری آن در افزایش بهره وری نیروی انسانی در سازمان ها، میتواند موثر باشد. به عبارتی دیگر، ارزیابی کارکنان و حتی مدیران دستگاههای اجرای کشور به صورت سالیانه با شاخص های کارشناسی شده و قابل سنجش که قبلاً به اطلاع همه کارمندان و مدیران در تمامی سطوح سازمان ها رسیده است توسط موسسات فنی و با طراحی مکانیسمی که در آن از آخرین یافته های فناوری‌ نوین از جمله هوش مصنوعی با هدف جلوگیری از اعمال نظرات شخصی غیرواقعی مدیران نسبت به کارمندان جلوگیری بعمل می آورد، انجام و بر اساس یافته های آن در خصوص میزان پرداخت حقوق و مزایای کارمندان تصمیم گیری گردد. امیدواریم روزی برسد که شاهد پویایی در نظام اداری کشور با ایجاد تغییرات بنیادی و اساسی در فرایند های ارزیابی کارکنان و همچنین تعریف بسته های انگیزشی برای کارمندان موثر و تاثیرگذار که نتیجه آن افزایش بهره وری نیروی انسانی شاغل در نظام اداری خواهد بود باشیم. به امید آن روز