عارضه یابی روشی برای ایجاد فهم مشترک
چرا توسعه پیدا نمی کنیم ؟ به چه دلیل استان ما به جایگاه اصلی و واقعی خود نمی رسد ؟ چرا همواره درجا می زنیم ؟ به چه دلیل به روزمره گی دچار شده ایم ؟ وسوالاتی مشابه با ادبیات مختلف در محافل خواص و عوام جامعه مطرح و پاسخ هایی نیز با ذهنیات و دیدگاه های متنوع به چنین سوالاتی داده میشود که در برخی موارد درست و در مواقعی نیز به دور از واقعیت ها و پایه های کارشناسی و علمی می باشد. در شرایط کنونی که دولت چهاردهم در تدارک، بازسازی و تشکیل ساختار اجرایی خود بویژه در سطوح استانداران می باشد، پرسش های فوق مجددا جان تازه ای به خود گرفته است . باید پذیرفت بدون برنامه مدون و مشخص مبتنی بر شناخت وضعیت موجود از حیث منابع مادی و معنوی بویژه نیروی انسانی کارآمد،زیر ساخت های فیزیکی،ارتباطات داخلی و خارجی، توجه به مقوله آینده پژوهی، فناوری های نو و ایجاد همدلی و همراهی عوام و خواص، توسعه و رشد به معنای واقعی کلمه رخ نخواهد داد. بهترین مدل و شیوه برای درک وضعیت موجود، شناخت نقاط قوت و ضعف و خیز برای رخداد توسعه در یک سیستم، توجه به موضوع مهم عارضه یابی سیستمی است. عارضه یابی سیستمی روشی است برای ایجاد یک فهم مشترک و همه جانبه در مورد یک سیستم تا براساس آن، امکان تصمیم گیری در خصوص لزوم ایجاد تغییرات در سیستم و همچنین موضعی که نیاز به ایجاد تغییرات دارد، روشن شود. نقطه شروع تغییر و تحول سازی،درک شناخت درست وضعیت موجود سیستم می باشد که این امر نیازمند مدل مناسب برای شناخت است. همانطور که عنوان شد عارضه یابی یک شیوه، روش و دارای مدل های مختلف متناسب با مقتضیات مکانی و زمانی است. به عبارت دیگر عارضه یابی یک علم است. فلذا برای دستیابی به راهکارهای اجرایی، عملی و اصلاح و نوسازی یک سیستم جهت حرکت به سمت اهداف تعیین شده جدید والنهایه رسیدن به نتایج اثربخش دریک سیستم معیوب با اتکا به روش عارضه یابی، لاجرم می بایست موضوع توسط افراد حقیقی و حقوقی متخصص انجام پذیرد. گاها مشاهده میشود در اکثر سیستم ها، مقوله مهم عارضه یابی به شورای معاونین و کمیته های مرکب از نمایندگان واحد های اجرایی و ستادی یک سیستم محول میگردد که کاری کاملا اشتباه و بی فایده می باشد. متاسفانه در سال های اخیر و حتی در گذشته نیز بر این شیوه تاکید گردیده که نتایجی جزء اتلاف زمان و نیروی کارشناسی نداشته است. اگر بپذیریم که هدف از اجرای برنامه های توسعه، حرکت جامعه از یک سطح رفاه به یک سطح رفاه بالاتر است و اگر بعد از اجرای برنامه توسعه ببینیم که چنین اتفاقی نیافتاده و اهداف از قبل پیش بینی شده در برنامه توسعه محقق نشده، بهترین ابزار برای یافتن چرایی آن به دور از نگاههای حزبی و سیاسی، موضوع مهم عارضه یابی توسط افراد متخصص است. در غیر اینصورت شاهد تکرار روند ها،برنامه ها ی قبلی و از همه بدتر شیوع ویروس روزمره گی در سیستم خواهیم بود که نتیجه آن جزء نابودی سیستم چیزی نخواهد بود. عارضه یابی سیستمی به عنوان یک علم برای درمان مشکلات نه مسکن برای مشکلات را جدی بگیریم.
