به سوی فردا

رویکرد های تازه کسب وکارها در دوران پسا کرونا

کسب وکارها در کشور  به دلیل کامل نبودن ساختارهای سازمانی و زیر ساخت های فنی و عملیاتی و همچنین سنتی بودن مدیریت برخی از این کسب وکارها، باعث شده واحد های اقتصادی در مواجهه با بحران ها ی همچون نوسانات نرخ ارز،بازگشت تحریم های ظالمانه و افزایش قیمت حامل های انرژی،همواره خسارات فراوانی را تجربه کنند. ولی با توجه به تدریجی بودن ظهور و بروز این بحران های،صاحبان کسب وکار ها با استفاده از ابزارهای مدیریت تجربی ، تجزیه وتحلیل های مبتنی نقاط قوت وضعف کار خود و استفاده از توان و تجربه شخصی و کمک های اعمال شده از سوی مسئولین و سیاستگزاران ،توانسته اند تصمیمات مقتضی جهت تطبیق خود با محیط های بحرانی را اتخاذ کنند و خسارت ها را به حداقل ممکن برسانند و به فعالیت اقتصادی خود نیز ادامه بدهند. ولی گاها در فضای کسب وکارها، بحران های حادث میگردد که اثرات و آثار مخرب آن طوری است که به دلیل ناگهانی و همه گیر بودن آن امکان مدیریت کسب وکارها توسط مدیران،مجریان و صاحبان آنها با بکارگیری شیوه های مدیریتی و اتخاذ استراتژی های مناسب همانند بحران های مورد اشاره فوق، امکان پذیر نبوده و بالاجبار کسب وکارها اعم از خرد و بزرگ به سمت وسوی رکود و حتی تعطیلی سوق پیدا می کنند. ویروس کرونا هم از این نوع تغییرات ناگهانی می باشد که در حال حاضر چه در ایران و چه در خارج از کشور اکثر کسب وکارها را در تمام حوزه ها تحت تاثیر خود قرار داده و زیان های فراوانی را به آنها تحمیل و اقتصاد کشورها را با چالش جدی مواجه کرده است. به گزارش"خط بازار" با شیوع ویروس کرونا فقط در دو ماه نخست سال جاری میلادی 185 میلیارد دلار به اقتصاد چین بواسطه تعطیل شدن کسب وکارها زیان رسیده است. دامنه این زیان که البته در حال حاضر فقط مختص به کشور چین نبوده وکل کشورهای جهان را فرا گرفته است.البته کسب وکارهای کشورمان هم به جهت تحریم های ظالمانه بین المللی و هم عامل اثرگذار  ویروس کرونا، در حال تجربه کردن بی سابقه ترین فشارها و خسارت ها اقتصادی نسبت به سایر کشورهای دیگر جهان می باشند.همه ی صاحبان اندیشه در حوزه های جامعه شناختی،پزشکی و اقتصادی، براین باورند که این بحران کنونی(کرونا)همانند سایر بیماری های همه گیر مثال سارس و آنفولانزا بعد از مدتی فروکش و شرایط جامعه از همه حیث به تدریج به روال عادی خود بازخواهد گشت.همانند کشور چین که درحال غلبه و پیروزی بر این بیماری می باشد.آنچه در این بین حائز اهمیت است نحوی مدیریت بحران در زمان اوج بیماری کرونا و چه بعد از ریشه کنی و رهایی از این بیماری خطرناک که از آن به نام دوران پسا بحران(کرونا) نام برده،میشود.در اوضاع کنونی همه ی کشورها متناسب با شرایط اقتصادی،سیاسی و اجتماعی خود اقداماتی را در راستای پروتکل های سازمان بهداشت جهانی جهت مهار بیماری کرونا اتخاذ و در حال اجرایی کردن آنها می باشند و کشورمان نیز از این قائده مستثنی نبوده و همانند سایر کشورها،دیر یا زود بر این بیماری غلبه خواهد کرد.لیکن آنچه در میان اهمیت دارد تبدیل تهدید ها این دوران به فرصت های تازه کسب وکار در دوران پسا کرونا می باشد.بررسی تاریخی موضوع هم نشان میدهد که پس از عبور از اپیدمی های جهانی بسیاری از کسب وکار ها توانسته اند با تغییر ماهیت شرایط بهتری نسبت به پیش از بحران بدست آورند.به عنوان مثال سایت علی بابا پس از اپیدمی سارس در سال 2003 توانست خود را به این حد رشد و هم سطح سایت سایت آمازون شود. در ادامه به چند نمونه از رویکرد های تازه کسب وکارها که تهدید های موجود کنونی را در دوران پسا کرونا، میتوانند به فرصت ها ی اقتصادی تبدیل و در اقتصاد کشورمان نقش آفرینی کنند اشاره میگردد:

1-بصورت مشخص الان در تمام دنیا تقاضا نسبت به کالاهای بهداشتی،درمانی و  منسوجات بیمارستانی وجود دارد که ماده خام اولیه این محصولات مشتقات نفتی است. در شرایطی که تقاضا در این سطح بالا وجود دارد و می توان گفت حتی پس از فروکش کردن کرونا به دلیل تغییر سبک زندکی مردم تا مدت ها استفاده از این قبیل کالاها رواج خواهد داشت.ایجاد کسب وکارهای جدید در این زمینه بدون تردید برای ما یک فرصت تلقی میشود.با توجه به این که مواد اولیه تولید آنها در کشور وجود دارد(مشتقات نفتی) ومقرون به صرفه است که تبدیل به موادی شود که بتوان اقلام بهداشتی را تولید و برای کشور ایجاد ارزش افزوده کند.

2-توجه به کسب وکارهای با رویکرد فناورانه در قالب شرکت های دانش بنیان که میتواند هم در دوران بحرانی و حتی بعد از دوران پسا بحران برای رشد اقتصادی کشور تاثیرگذار باشند . نمونه آن را در ساخت دستگاه تنفس مصنوعی یا همان ونتیلاتور توسط یکی از شرکت های دانش بنیان استان خراسان رضوی شاهد بودیم که هم توانست در این اوضاع بحرانی کرونا، کمک حال نظام پزشکی کشور باشد و هم اقدام به صادر کردن این دستگاه ها به سایر کشورهای جهان نیز بنماید.

3-کسب وکارهای اینترنتی نیز میتواند نوع دیگری از الگوهای کسب وکار جدید در دوران پسا کرونا در کشور باشند. البته با ایجاد بسترهای نظارتی و امنیتی کامل از سوی متولیان امر.با توجه به تاثیرات دوران قرنطینه بیماری های اپیدمیک در تغییر سبک زندگی مردم و از سوی اثرات جانبی اینگونه کسب وکارها اینترنتی در کاهش ترافیک و همچنین کاهش مصرف بنزین،قطعا نقش اساسی در اقتصاد کشورمان ایفا خواهند کرد که از این حیث می بایست مورد توجه جدی ایده پردازان عرصه کسب وکار، قرار بگیرد.

4-رویکرد دیگری که در کسب وکارها در دوران پسا کرونا میتواند نقش آفرینی کند، توجه به گسترش و ایجاد مشاغل خانگی با الگوی تغییر یافته نسبت به سالهای گذشته می باشد. این مشاغل در اوج بحران کرونا در کشور با تولید ماسک،لباس بیمارستانی و بسته بندی محلول های ضد عفونی کننده توانستند در پاسخگوئی به تقاضای ملزومات بهداشتی در اوایل شروع ویروس کرونا(مقطع غافلگیری)،نقش آفرینی مثبتی داشته باشند. اگر حاکمیت بتواند از این مشاغل بطور واقعی حمایت کند قطعا این گونه کسب وکارها در شرایط بحرانی نیز ضمن کمک به رفع بحران، در اقتصاد اعضای خانواده نیز در زمان قرنطینه نیز موثر خواهند بود.

رویکردهای جدید کسب وکار در دوران پسا کرونا پا وشکل نخواهند گرفت، مگر با بهبود فضای کسب وکار در جای جای کشور. در همین روزگار بحرانی شاهد بودیم که مجوز های تولید الکل و سایر ملزومات بهداشتی که در گذشته اخذ مجوزها ی آنها ماهها بطول می انجامید، ظرف یک روز و حتی در چند ساعت مجوزهای فعالیت تولید الکل،ماسک و لباس های بیمارستانی صادر و فعالیت خود را آغاز کردند. نمونه دیگراز تسهیل فرایند شروع کسب وکار در کوتاه ترین زمان ممکن را در تولید دستگاههای تنفس مصنوعی شاهد بودیم که چطور مجوز ها،اخذ تسهیلات و باز کردن ال-سی برای وارد کردن قطعات اولیه از خارج کشور به طور همزمان صورت پذیرفت ودر حال حاضر شاهد صدور این محصول در سال جهش تولید هستیم. ویروس کرونا به ما ثابت کرد که میتوان مجوزهای کسب وکار ها،پرداخت تسهیلات، اعمال تخفیفات بیمه ای و گمرکی را در کمترین زمان ممکن و حتی به صورت الکترونیکی انجام داد. انتظار میرود این نگاه تسهیل گرایانه چه بجا در دوران پسا کرونا نیز به عنوان یک راهکار منطقی و تجربه شده، نسبت به کسب وکارهای جدید در آینده نیز تداوم داشته باشد تا شاهد رشد و گسترش کسب وکارهایی که قادر به ایجاد اشتغال و تولید ارزش افزوده بیشتر هستند و به دنبال خود جهش تولید و رشد اقتصادی را نیز به دنبال دارند، باشیم.انشاءا.......