پدافند غیر عامل از شعار تا عمل
از 9-3 آبان ماه، هفته پدافند غیر عامل نامگذاری شده است. لذا به مناسبت هفته مزبور، جلسات، نشست ها، و مانورهایی در سطح کشور و به تبع آن در استانها برگزار گردید. توفیق شد در یکی از جلسات پدافند غیر عامل در استان که اجرای مانور نیز در آن پیش بینی شده بود شرکت نمایم. در این مراسم بروشوری در خصوص شناخت پدافند غیر عامل بین شرکت کنندگان توزیع گردید ، که بعد از مراسم فرصتی پیش آمد که متن بروشور را به دقت مطالعه کنم.
در این بروشور آموزشی، پدافند غیر عامل اینطور تعریف شده بود، پدافند غیر عامل عبارت استاز مجموعه اقدامات غیر مسلحانه ای که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می گردد.
از اهداف ذکر شده برای پدافند غیر عامل، اداره امور مردم و تامین نیازهای اساسی آنان در شرایط حمله احتمالی دشمن، تامین آب، مواد غذایی، سوخت، بهداشت و درمان، حفظ امنیت و نظم، تامین جان پناه و تامین امنیت روانی برای مردم می باشد.در این راستا به اقدامات عمومی و ساده ای برای رعایت اصول پدافند غیر عامل در حوزه های مختلف ساخت و ساز در بروشور اشاره شده بود از جمله:
-) ایجاد پناهگاه چند منظوره در ادارات و مجتمع های مسکونی.
-) پیش بینی مراکزی جهت انبار نمودن کالاهای ضروری ارزاق عمومی و بهداشتی و توزیع سریع آن بین مردم.
-) استفاده از مصالح مرغوب و استاندارد در زمان ساخت و ساز و عدم استفاده از مصالح شکننده، تیز و پرتاب شونده، قابل اشتعال بویژه در نمای مشرف به معابر.
-) استقرار مخازن ذخیره سوخت در فواصل مناسب از موتورخانه و ورودی و خروجیهای ساختمان
-) نصب درب های کشوئی در مجتمع های مسکونی و یا باز شونده به بیرون جهت تخلیه سریع.
-) کاشت درختان مناسب در اطراف ساختمانها با هدف کاهش موج انفجار.
-) نصب سیستم های هوشمند و اتوماتیک قطع کننده گاز مشعلها و هیترها، بهنگام لرزش، موج انفجار، آتش سوزی و...........
-) پیش بینی برق اضطراری جهت فعال نمودن پمپ های آب سیستم اطفاء حریق ، روشنایی راهروها و پناهگاهها.
حال این سؤال مطرح میگردد که آیا در وضعیت موجود در استان آمادگی کامل برای آنچه که مورد نظر اهداف پدافند غیر عامل می باشد، وجود دارد یا خیر؟ قضاوت در این خصوص به خود مسئولین و متولیان امر واگذار میگردد.
اما بررسی کارشناسی برخی از وقایع و حوادثی که در سالها ، ماهها و حتی روزهای گذشته در استان اتفاق افتاده باعث میگردد به موضوع آمادگی متناسب با شاخصهای مورد انتظار پدافند غیر عامل با شک و تردید نگریسته شود. از جمله آن میتوان به :
1- هنگام بارش باران و نزول نعمت خداوند متعال به دفعات متعدد شاهد مسدود شدن برخی از میادین و معابر پرتردد شهری و همچنین به راه افتادن سیل در برخی از شهرستانها بوده و هستیم که رفت و آمد مردم را عملاً غیر ممکن و خدمات شهری تعطیل میگردد. قدیمی بودن زیر ساخت های شهری برای هدایت اینگونه از آب های روان و سرگردان و از سوی ساخت و ساز ها بدون توجه به آمایش سرزمین از علل اینگونه موارد شناخته شده است.(مانند برخی از مناطق مسکونی شهرستان مشگین شهر که در مسیر سیلاب ودر دامنه کوه قرار دارد که نیاز به تغییر سکونت گاه در این مناطق الزامی به نظر می آید.)
2- تکرار حوادث تلخ رانندگی در سطح جاده های برون شهری و درون شهری ، باعث مرگ تعدادی از هموطنان میگردد که آمار آن در حال افزایش می باشد. به دلیل عدم حذف نقاط حادثه خیز جاده ای استان ، در صورت بروز حادثه و تخلیه ساکنین احتمال افزایش تلفات انسانی دور از تصور نیست.
3- در برخی از معابر شهری استان که در شرایط عادی بدلیل ترافیک شدید امکان تردد در آنها به سختی امکان پذیر است. در صورت بروز یک حادثه غیر مترقبه، وضعیت تردد و کمک رسانی آن معابر چگونه خواهد بود و نکته جالب این که امکان تعریض معابر به دلیل نبود ظرفیت و فضای لازم نیز وجود ندارد و افزایش تعداد خودروها هم این وضعیت را تشدید کرده است .
4- در حال حاضر اکثر خانوارهای استان در آپارتمانها ساکن هستند و این روند در حال افزایش می باشد. اکثر ساختمانهای احداث شده فاقد راه پله اضطراری، پناهگاه و کپسول آتش نشانی می باشند و حتی در صورت برخورداری از این امکانات ، ساکنین قادر به استفاده از آن نیستند و این در صورتی است که نظارت برکیفیت ساخت و سازها نیز به صورت جدی پی گیری نمی گردد همانند مسکن مهر .
5- نبود اردوگاه بزرگ، دارای امکانات اولیه جهت اسکان تعداد کثیری از افراد استان در مواقع خطر در آن.
6- در روزهای گذشته شاهد وقوع آتش سوزی بزرگ در یکی از واحدهای تولیدی استان (ابریشم سبلان) بودیم این آتش سوزی با بکارگیری بیش از 10 ماشین آتش نشانی و 30 پرسنل ، بعد از گذشت 8 ساعت خاموش گردید. این حادثه تلخ نشان از ضعف سخت افزاری و نرم افزاری در اطفاء حریق در استان می باشد . حال این سوال پیش می آید در صورت بروز حادثه مشابه همزمان در نقطه دیگر شهر ،وضعیت چگونه مدیریت می شد؟
علی ایحال ذکر این نکته ضروری است که نباید برگزاری چند جلسه و مانور در مدارس و ادارات استان و خاموش کردن چند لاستیک آتش گرفته، مسئولین امر را از تأمین زیرساختها و تجهیزات مورد نیاز، متناسب با اهداف پدافند غیر عامل در تمامی حوزه های ذیربط و آگاه سازی و آماده سازی مردمی برای مقابله با حوادث غیر مترقبه به معنای واقعی کلمه، غافل نماید.
در پایان نظر همه دوست داران ایران عزیز را به پیام مقام معظم رهبری در این خصوص جلب می کنم.
«تدابیر و کارهای سازنده در باب پدافند غیر عامل را عملی کنید»
اصغر منافزاده
کارشناس ارشد اداره کل تعاون ،کار و رفاه اجتماعی استان اردبیل
پاییز 1393
