منابع طبیعی و کشاورزی کشور، حیات مجدد خود را
منت دار هشدار رهبری هستند.
دیروز در شبکه استانی سبلان، برنامه گفتگوی ویژه خبری به موضوع بررسی مقوله ی زمین خواری و راهکاری مقابله با آن در استان پرداخته بود . به عنوان یک شهروند و بیننده ی برنامه مزبور، تنها چیزی که دراین گفتگوی زنده مطرح نگردید راهکار بود. همانطور که در یادداشت های قبلی خود درخصوص این برنامه (گفتگوی ویژه خبری) عنوان کرده ام و مجددا نیز بر آن تاکید دارم ،این است که برنامه مورد بحث هیچ گونه اثربخشی و کارایی لازم را در مخاطبین نداشته و درآینده نیز در صورت عدم اصلاح ساختاری در آن، نخواهد داشت. علی ایحال در ارتباط با موضوع گفتگوی برنامه، نباید دوستان انتظار داشته باشند که با اشاره به یک یا دو قانون و تبصره های آن و همچنین تعداد اعضای تعاونی های مسکن و غیره ، پدیده شوم زمین خواری و تغییر کاربری های غیرمجاز از بین خواهد رفت. در واقع اگر بخواهیم صادقانه به موضوع نگاه کنیم مقصر اصلی پدیده زمین خواری و حواشی آن خود مسئولین و دست اندرکاران اجرایی هستند .اگر آنها دقیقا برابر مقررات اقدام و از زد و بندهای اداری( فساد ) با مجریان خودداری نمایند و به موقع بر پروژه نظارت داشته باشند. قطعا امروز شاهد این همه تار و مار منابع و ثروت ملی در کشور و استان نبودیم . به نظر می آید اگر سخنان حکیمانه رهبری و گلایه ایشان از مسئولین دراین باب مطرح نمی گردید شاید تابحال ویروس زمین خواری و تغییر کاربری های غیرمجاز و غیرقانونی منابع طبیعی و کشاورزی سراسر کشور را فرا گرفته بود. چرا که بعدازتذکر ایشان هیاهوی خاصی فضای اجرایی کشور را فرا گرفت و مسئولین به خواب رفته ی دیروز را امروز به هوش و به خط کرد تا با پدیده زمین خواری مبارزه کنند . گویی وظیفه ی جدیدی به آنها محوله شده و از قبل چنین وظیفه ی نداشتند. نشان به این نشان که سریعا ستادها،کارگروه ها و کمیته های مبارزه با زمین خواری در سطح کشور و استانها تشکیل و تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز امروز و قانونی دیروز آغاز گردید. بطوریکه بعد از ابلاغ دستور رهبری شاهد تخریب ساختمانهای متعددی بودیم و این مقوله کم و بیش این روزها نیز ادامه دارد. این نهضت و خیزش ملی- استانی را مدیون هشدار رهبری هستیم و امیدواریم این روند تا ریشه کنی آخرین ویروس زمین خواری در جای جای کشور با همان شدت و قاطعیت روزهای آغازین طرح ادامه داشته باشد و دیگر نیازی به تذکر و گلایه دوم رهبری در این ارتباط نباشد. در پایان به دوستان پیشنهاد می کنم در راستای تکمیل روند مبارزه با پدیده مورد بحث سری به محور اردبیل- سرعین بزنند و مجوز فعالیت نمایشگاههای کامیون، سفره خانه های سنتی، رستوران، تالارهای عروسی و باشگاههای اسب سواری را که یکی پس از دیگری در محور ایجاد شده اند را بازبینی کنند تا شاید عمق فاجعه و دغدغه های رهبری را تا حدودی درک و احساس نمایند.
شیوه های ایجاد و حفظ انگیزه بدون منابع مالی
همواره در محیط های کاری اعم از عمومی و خصوصی برای حفظ انگیزه در کارکنان بر روی منابع مالی تاکید گردیده و می گردد و باید اذعان کرد که تاثیرگذاری این شیوه بر هیچ کس پوشیده نیست و اکثریت مدیران ما بگونه ای پرورش یافته اند که ایجاد و افزایش انگیزه در کارکنان خود را صرفاً در پرداخت منابع مالی می بینند و لا غیر. در سالهای اخیر شاهد هستیم که به دلیل شرایط و وضعیت اقتصادی دولت، مدیران دستگاههای اداری در پرداخت اضافه کاری و سایر پرداختی ها به کارمندان و زیر مجموعه های خود با چالش جدی مواجه هستند.بطوریکه به غیر از حقوق و چند ساعت اضافه کاری، پرداختی دیگری به کارکنان خود ندارند و این مقوله باعث بوجود آمدن بی انگیزگی در شاغلین شده است. حال آیا با توجه شرایط بوجود آمده باید فاتحه ایجاد انگیزه و حفظ روحیه شادابی در کارمندان را خواند یا خیر؟ در پاسخ باید گفت خیر. چرا که مدیران میتوانند با کمی خلاقیت و ایده پردازی و در نتیجه آن با اتخاذ راهکارها و شیوه های لازم از افول کامل و تحلیل روحیه شادابی در زیر مجموعه های خود بدون منابع مالی تا بهبود شرایط اقتصادی جلوگیری بعمل آورند. حتی همزمان با تشویق های مالی، راهکارهای غیر مالی را نیز ادامه دهند که قطعاً ترکیب این دو موضوع معجزه خواهد کرد.
در ادامه به برخی از شیوه هایی که مدیران می توانند بدون منابع مالی باعث ایجاد و حفظ انگیزه در شاغلین تحت مدیریت خود شوند اشاره میگردد:
1) همواره از کارمندان خود به خاطر فعالیت شان تشکر و قدردانی کنید بویژه در جلسات عمومی.
2) محیط های کاری همکاران خود را بررسی و تلاش کنید در صورت داشتن معایب فیزیکی کوچک نسبت به رفع آن دستورات لازم را صادر و پی گیری کنید.
3) با یک تلفن از آخرین وضعیت همکاران خود که در مأموریت خارج از استان هستند اطلاع و در صورت داشتن مشکل پی گیری های لازم را انجام دهید.
4) در تقسیم کاری بین همکاران عدالت اجتماعی و اداری را رعایت کنید و طوری عمل کنید که بیکاری پنهان د ر سازمان نباشد که باعث ایجاد بی انگیزگی در دیگران می گردد.
5) از بستگان درجه یک همکاران خود که به دلیل بیماری در منزل بستری هستند با تعدادی از معاونین خود عیادت و در جمع خانواده از همکار مورد نظر دلجویی و قدردانی کنید.
6) برنامه های گردشگری گروهی با حضور خودتان تدوین و از همه همکاران درخواست کنید که در آن شرکت کنند.
7) حتی المقدور با تشکیل جلسات محرمانه مشکلات مالی همکاران خود را که به دلیل ناخواسته و بدون اختیار آنها بوجود آمده را بررسی و با تمام ظرفیت نسبت به حل آن تلاش کنید.
8) به شدت از غیبت و دروغگویی و عیان کردن ضعف همکاران خود در حضور دیگران پرهیز کنید که این مقوله آفت بزرگ رفتار سازمانی می باشد.
9) طوری رفتار کنید که عملکرد مطلوب سازمان در سایه فعالیت تمامی قسمت بوجود آمده و از اختصاص دادن موفقیت به یک قسمت یا یک معاونت بشدت پرهیز و اگر ضعفی هم در یک بخشی وجود دارد آن را محرمانه منعکس کنید.
10) انتقاد پذیر باشید و نسبت به اجرایی و عملیاتی کردن انتقادات سازنده تلاش کنید.
و در پایان شاید برخی از دوستان اجرای این موارد را آرمانی بدانند و در نهایت غیر ممکن ولی ذکر این نکته ضروری است که کار غیر ممکن وجود ندارد اگر مدیر مربوطه در تعریف مدیریت، آن را تلفیقی از علم و هنر کار کردن با دیگران بداند و اعتقاد قلبی و عقلی به آن داشته باشد، اجرای موارد فوق امکان پذیر خواهد بود.
عاشورا و تاسوعا دو روز مهم سال
همه ما به عنوان یک ایرانی، حال و هوای شهرمان را در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی تجربه کرده ایم. در این دو روز سال، میتوان گفت در تمامی شهرهای سراسر کشور معیارها و شاخص های حقوق شهروندی و سرمایه اجتماعی به اوج خود میرسند و به یک دفعه رشد مثبتی پیدا می کنند. از جمله این شاخص ها و معیارها میتوان به :
-) احترام به همدیگر و رعایت حقوق همنوعان، بویژه بزرگان و ریش سفیدان.
-) نوع دوستی و کمک به دیگران بویژه افراد نیازمند.
-) پخش نذری در بین مردم، بدون اینکه شناختی ازهمدیگر داشته باشند.
-) نگاه ویژه به کودکان در جامعه
-) اهمیت و جایگاه آب ومصرف بهینه ی آن.
-) پرهیز از خشونت و دعوا در سطح شهر.
-) یکدست بودن مردم از لحاظ فکری، پوشش و عمل.
-) همسان بودن هدف همه ی مردم و تلاش جهت رسیدن به آن(برگزاری عزاداری حسین(ع)).
-) بی ریا بودن و اهمیت نداشتن جایگاه و مقام در این دو روزمهم سال.
-) اهمیت دادن به نماز،بطوریکه کسانی که اصلا نماز نمی خوانند در این دو روز نماز خود را ادا می کنند.
-) درک طاقت و سختی واینکه میتوان با شرایط سخت نیز به هدف رسید.
-) بی اهمیت بودن پول و درآمد .
-) کنار هم بودن به صورت گروهی و آن هم در یک مکان و غیره اشاره کرد.همانطور که عنوان شد این شاخص ها و معیارها، نا خواسته و بدون برنامه ریزی قبلی به شکل خود جوش و به یکدفعه به بالاترین حد خود درسطح جامعه می رسند. ولی متأسفانه بعد از روز های تاسوعا و عاشورای حسینی،سطح شاخص های مورد بحث، کم کم افول پیدا می کنند و به حالت اولیه قبل از تاسوعا وعاشورا بر می گردند. بطوریکه باز هم شاهد بد اخلاقی ها، بد رفتاری ها، خشونت و موارد مشابه در سطح جامعه می باشیم. انگار که این مردم، همان مردمان دو روز پیش تاسوعا و عاشورا حسینی نیستند.همه ی این برکات رفتار های اجتماعی مثبت مرهون، عظمت مکتب امام حسین(ع) و جایگاه آن حضرت در بین مردم اعم از زن و مرد، پیر و جوان، کاسب و بیکار، نیازمند و بی نیاز می باشد. شاید اراده و خواست خداوند نیز به جهت علاقه به آن امام شهید، باعث تشکیل چنین سرمایه های اجتماعی بزرگ درسطح جامعه میگردد هر چند که تمامی جامعه شناسان، روان شناسان و برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی تلاش کرده و می کنند تا شاخص ها حقوق شهروندی و سرمایه های اجتماعی را در جامعه بهبود دهند.ولی تا کنون نتوانسته اند یک روز در کشور را همانند عاشورا و تاسوعا بوجود آورند و به نظر می رسد به این زودی ها نیز نخواهند توانست.
بنابراین بهتر است دوستان در حوزه ی رفتارشناسی اجتماعی وفرهنگی ، ضمن بررسی و انجام پژوهش های کاربردی و میدانی تلاش کنند از ویژگی ها، برکات و عظمت امام حسین(ع) و جایگاه آن شهید بزرگوار در بین مردم، جهت افزایش حقوق شهروندی و ارتباطات اجتماعی برنامه ریزی و الگو سازی نمایند. تنها در این شکل و سیاق خواهند توانست جامعه را به سمت پیشرفت ، توسعه رفتاری های مثبت اجتماعی(جامعه پذیری) سوق دهند.
دهه ی محرم نیازمند نگاهی نو
صدای روضه ومداحی ،مداحان باسبک ها، سلیقه های وگویش های مختلف، نشانه های شروع مجدد دهه ماه محرم درکشور می باشد .دهه ای که درزمان وقوع خود، هرروز ،ساعت ودقیقه آن گویای تاریخی از تاریخ اسلام محمدی و شجاعت راستگویان ،عدالت جویان وآزادی طلبان از ظلم وجفای یزیدیان بود. حادثه عاشورا مثل بسیاری از حقایق این عالم است که در زمان خودشان آنچنانکه باید شناخته نمی شوند . بعد از آنکه زمان زیادی گذشت وتمام عکس العمل ها وجریانات مربوط به یک حادثه خود را بروز دادند . آنگاه آن حادثه بهتر شناخته می شود . همچنانکه شخصیتها هم همین طورند. متا سفانه در ارتباط با قیام امام حسین (ع)(حادثه عاشورا )علیرغم گذشت چندین دهه از برگزاری مراسمات مختلف هنوز آنطور که باید و شاید نتوانسته ایم از ویژگیهای بارز ومهم نهضت امام حسین (ع)وحتی خصوصیات خود حضرت جهت پیشبرد امورات اقتصادی، اجتماعی،سیاسی وفرهنگی جامعه با توجه به شان و جایگاه امام حسین (ع)دربین آحاد مختلف جامعه حداکثر بهره برداری لازم را ببریم و الگوسازی کنیم .چرا که اکثر برنامه های ایام محرم صرف روضه خوانی ومداحی میشود آنها هم مداحی هایی که انواع تحریف درآن وارد شده وکاملا باعث ایجاد تضاد در باور مردم بویژه نسل جوان شده است. البته این سخن به معنای جمع آوری مداحی وروضه خوانی نیست. ولی آیا قیام ومکتب امام حسین (ع)را باید تنها در روضه خوانی وحرکات احساسی که صرفا در جهت در آوردن اشک عزداران می باشد خلاصه کرد. بنظر می آید زمان آن فرا رسیده که نوع نگاه ورویکرد تنها صرف مذهبی (روضه خوانی )در ارتباط با دهه ی محرم کنار گذاشته شود ویا به قول معروف چشمهار رو شست وجوردیگری باید دید . ویا به عبارت دیگر مکتب امام حسین (ع) گریه با تعقل ،عاقلانه وشناخت واقعی را می طلبد. نه حرکات ناموزون و بدون معنا که جزء در حاشیه بردن روح وابعاد دیگر قیام امام حسین (ع)،اثر بخشی دیگری نداشته ونخواهد داشت. یکی از مشخصات مهم دهه ی محرم ،حضور خود جوش مردم در قالب دسته ها وهیا ت های عزاداری در سطح مساجد وتکایای سراسر کشور می باشد که جمع کردن اینهمه جماعت در سایر ماههای سال عملا غیر ممکن می باشد. این همان سرمایه اجتماعی است که جامعه شناسان آن را پیش نیاز برای پیشرفت جامعه در تمامی امورات میدانند که در صورت برنامه ریزی دقیق وصحیح میتوان از این ظرفیت مهم در جهت ارتقا ء برنامه های فعلی نظام که به نوعی در دل قیام امام حسین (ع)نیز نهفته است حداکثر بهره برداری را بعمل آورد. برخی از این شاخص وموارد مهم که درحال حاضر در کشور در پیشبرد آن با چالش جدی مواجه هستیم اما امام حسین (ع) در طول دوران زندگی خود بویژه در نهضت عاشورای توانست به بهترین نحوه آنها را مدیریت و راهبری نماید اشاره میگردد :
-) جلب مشارکت مردم
-) شفاف گویی با مردم
-) کارآفرینی اجتماعی وخیر جمعی
-) مدیریت بهینه زمان
-) مدیریت بحران
-) تزریق صبر وآرامش به جامعه در شرایط سخت وطاقت فرسا
-) مبارزه با انواع فساد
-) پایبندی به عهد وفا
-) توجه به کانون خانواده
-) توجه به منافع ملی نه منافع شخصی
-) نقش زن در جامعه
-) ادب اسلامی
-) پرهیز از خشونت وافراطی گری
-) اجرای امر به معروف ونهی از منکر توسط افراد واجد شرایط.البته توضیح هر کدام از آنها مجال وفرصت های خاصی میخواهد که در این مقال نمی گنجد .شاید این سوال در ذهن متبادرگردد که قیام امام حسین(ع) ویا شخصیت آن بزرگوار چه ارتباطی با کارآفرینی اجتماعی دارد. که در وهله ی اول سوال چالش برانگیزی بنظر میرسد ولی با کمی تعمل درمتن وروح قیام میتوان به همه ی موارد پاسخی قانع کننده ای یافت.در سال گذشته در همین ایام بود یادداشتی با عنوان امام حسین (ع)به عنوان کارآفرینی اجتماعی نوشتم که مورد استقبال خوانندگان محترم قرار گرفت، دوستان در صورت تمایل میتوانند در قسمت آرشیو مطالب، یادداشت مورد نظر را مطالعه نمایند.
بنابراین ضررویست مسئولین ومتولیان اجراء کنندگان برنامه های دهه محرم طوری برنامه ریزی کنند که ضمن برگزاری مراسمات عزاداری ونوحه خوانی عقلایی نه احساسی، مفاهیم مورد اشاره فوق نیز به نحوه احسن وکارشناسی شده به مردم منتقل گردد تا امکان افزایش شاخصهای مورد بحث در سایه عظمت نهضت امام حسین (ع )در کشور فراهم ومهیا گردد.
پایان بخش یاداشت جمله زیبای دکتر علی شریعتی در خصوص مکتب امام حسین (ع) می باشد .
((حسین بیشتر از آب تشنه لبیک بود افسوس که به جای افکارش زخم های تنش را نشانمان دادند ،وبزرگترین دردش رابی آبی نامیدند))
