به سوی فردا

بوی آبادانی در شهر اردبیل

تکاپوی نمایندگان شهرستان اردبیل از همان روزهای آغازین یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی بیانگر این موضوع است که به همت منتخبین شهر اردبیل، در سال های نه چندان دور شاهد عمران و آبادانی چشمگیر و محسوسی در این شهرستان خواهیم بود. اهم پروژه های که نمایندگان شهر اردبیل در حال پی گیری آنها هستند عبارتند از: 

-) اتمام پروژه راهن اردبیل- تهران

-) چهار بانده کردن جاده اردبیل- سرچم

-) اتمام پروژه قدس اردبیل

-) دو بانده کردن مسیر گردنه حیران

-) ساماندهی جاده های روستایی

-) ایجاد بیمارستان عظیم و فوق تخصصی

-) راه اندازی تراموا یا قطار سبک داخل شهری

این پروژه ها به نوعی امید آبادانی در شهروندان اردبیل را بوجود آورده است که انتظار میرود این امید به منصه ظهور برسد و تنها روی کاغذ و همانند ادوار گذشته ، صرفاً به عنوان موضوع یا دستورجلسات رسمی وغیر رسمی نمایندگان مطرح نشده و بی حاصل باقی نماند. به امید روز های آبادانی برای جای جای میهن عزیزمان.

سوت زنی

فساد معضلی است که در کمین صاحبان قدرت همه کشورها بوده و مختص یک کشور خاص و یا جغرافیای خاص نیست. به همین خاطر در کشورهای مختلف برای مبارزه با این پدیده ضد قوانین اجتماعی و عدالت ستیر از شیوه  های مختلف بهره می گیرند. یکی از این شیوه های پرده برافکنی و نمادهای اعتراضی ، استفاده از روش سوت زنی و پشتیبانی از سوت زنان است . به نظر می رسد در کشور ما نیز موضوع سوت زنی و حمایت از آنها که یکی از راه حل های کارآمد برای مبارزه با فساد است، مورد غفلت واقع شده است. بنابراین مناسب است که سازوکارهای قانونی، حقوقی، فرهنگی و سیاسی برای شکل گیری این قشر از بازیگران اجتماعی و حمایت از آنها ایجاد کرد. با تصویب قانون حمایت از افشاگران مفاسد و سوت زنان، اجرای قوانینی همچون قانون نور افکنی بر فساد و اختیار انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مربوط به مفسد و مفسده، و همچنین قانون شفافیت و گسترش دولت الکترونیک به معنای واقعی و عملی، میتوان شفافیت کارآمدی، چابکی چه در نهایت پاسخگوئی نظام اداری و مالی کشور را ارتقا داد تا شاهد این همه فساد لجام گسیخته و قارچ گونه در کشور نباشیم . همانطور که مقام رهبری فرمودند: مردم از مبارزه بدون ملاحظه و بدون اغماض با مفسد امیدوار می شوند زیرا فساد مالی و اقتصادی همچون ویروس کرونا، بسیار خطرناک و به ‌شدت واگیردار و مُسری است وتفاوت ویروس کرونا با ویروس فساد در این است که ویروس کرونا با شستشوی دست برطرف می‌شود، اما تنها راه مقابله با ویروس فساد، قطع ریشه مفسده است. پس بیائید برای قطع ریشه مفسده و مجازات مفسدین با تمام ظرفیت موجود در کشور بویژه با حمایت حقوقی و عملی از صاحبان قلم و رسانه ، سازمان های مردم نهاد در قالب نماد یا قانون سوت زنی در افشای فساد و ریشه کنی آن کمر همت ببندیم. نباید فراموش کرد که سرنخ های اصلی فساد های لو رفته در کشور که تاحدودی در رسانه دیداری رسمی کشور نظاره گر محاکمه متهمان آنها هستیم به نوعی مدیون سوت زنی فساد در فضای مجازی و رسانه هستیم. به امید ریشه کنی فساد در کشور با همت و همیاری تک تک آحاد جامعه و ایجاد بسترهای حقوقی و قانونی لازم برای پشتیبانی از افشاگران.

بحث ملا نصرالدین و خرش!

روزی ملانصرالدین که تنها بود و حوصله اش تو خونه سر رفته بود تصمیم گرفت سری به طویله بزنه و با خرش درد دل کنه و یا به گفته? امروزی ها دیالوگی انجام بده ، ملا به یار غار و غمخوار دیرینه خود گفت:ای یار وفادار من در چه حال و احوالی هستی؟خر در جواب ملانصرالدین گفت:ملا عالی عالی هستم.نصرالدین گفت:دوست من یک سوال بنیادی و مهمی میخواهم ازت بپرسم ولی دوست دارم مثل همیشه پاسخ درست و حسابی به من بدی، خر مرا پاسخ داد که : باکی بر خود روا مدار و برای یکبار هم که شده آسوده خاطر سخن بگو.ملا نفس راحتی کشید در و پرسید: آیا دوست داشتی جای من و یا یکی از اهالی آق شهر،بودی؟ هنوز پرسش ملا تمام نشده بود که خر بی کوچکترین تأمل و تردیدی پاسخ دادکه :نه ملا! به هیچ عنوان نمی خواهم مثل شماها باشم. ملا با تعجب پرسید چرا؟ حیوان ادامه داد: ملا لطفاً سربه سر من نذار، بذار آخر عمری بدون گناه بمیرم. برای اینکه اگر جای یکی از آدم های روستا باشم، غیبت خواهم کرد،دروغ خواهم گفت‌. تظاهر خواهم کرد و برای گرفتن پست و مقام مکر و ریا بکار خواهم برد. بیت المال را حیف و میل خواهم کرد و .‌‌‌..... به این دلایل نمی خواهم مثل شماها باشم. الان خیالم راحت است که هیچکدام از این کارها را انجام نداده ام. ملانصرالدین که از جواب خرش در بهت و حیرت فرو رفته بود گفت:هرچند که خر هستی ولی از من سرتر هستی. ملانصرالدین گفت:این حرفها را جای دیگر نگو که هم من و هم تو به مشکل برمی خوریم. بنظرم در این شرایط بهتر است هرکس نقش خود را در زندگی ایفا کند و کاری به کار دیگری نداشته باشد. این امن تر است. برو استراحت کن و من هم به کارهای خودم برسم .

امنیت متوازن،ضامن توسعه کشور 

 در یک روز معمولی که نیروهای حفاظت اطلاعات سپاه بنابه وظیفه مشغول رصد ارتباطات افسران اطلاعاتی فعال و حاضر در منطقه بودند به ناگاه به یک مورد مکالمه تلفنی مشکوک برخورد می کنند و بعد از رصد تخصصی اطلاعاتی ،به این اشراف می رسند که طرف مقابل افسر اطلاعاتی آمریکایی، یک ایرانی ساکن سوریه است که هویت اش سید محمود موسوی مجد میباشد که بعد از ترور ناجوانمردانه سردار قاسم سلیمانی، دستگیری وی رسانه ای شد. مجد طبق مستند پخش شده از نامبرده و اعترافات صریح ایشان به ارتباط با سرویس های جاسوسی آمریکا و اسرائیل و صد البته سکوت معنادار آمریکا و اسرائیل در این ارتباط خود دلیلی بر اثبات عمل مجرمانه موسوی مجد بود. مجد به اتهام جاسوسی ،صبح روز دوشنبه مورخ 1399/4/30 دار مجازات آویخته شد. این کشف اطلاعاتی یک مورد کوچک از هزاران تهدید هائی است که توسط نیروهای امنیتی شناسایی و خنثی میشود و ما هرازگاهی چند نمونه آن را بصورت مستند مثل مستند موسوی مجد از صدا و سیما که پخش می گردد را مشاهده میکنیم،.فارغ از هرگونه جهت گیری سیاسی،حزبی و جناحی و به عنوان یک ایرانی وطن پرست معتقد هستیم که دستگاه اطلاعاتی و امنیتی یکی از بهترین ها در حوزه تخصصی در منطقه و حتی در سطح جهان است طوری که دستگاهای اطلاعاتی خارج از کشور نیز به آن اعتراف و اذعان کرده و می کنند. شاخص مهم و بارز موفقیت نهاد های امنیتی کشور و دستاوردهای آن به دلیل چند لایه بودن حفاظت و اطلاعات و هماهنگ بودن نیروهای آنها در کشور می باشد. بزرگ ترین موفقیت نیروهای امنیتی که تاوان جبران ناپذیر آن شهادت سردار قاسم سلیمانی بود، از بین رفتن حکومت داعش که ساخته و پرداخته آمریکا و برخی از کشورهای غربی و عربی منطقه بود، می باشد. داعشی که با مصرف قرص های روان گردان به احدی حتی به نوزاد داخل شکم مادر نیز رحم نکرد. واقعیت این است در شرایط کنونی که کشور تحت فشار تحریم ها به سختی نفس می کشد بویژه در حوزه اقتصاد انتظار میرود همانگونه که در زمینه مبارزه با تروریسم و کشف جاسوسان به همت چشمان بیدار نیروهای امنیتی موفق عمل کردیم انتظار میرود در زمینه فعالیت های اقتصادی به همت این عزیزان نیز امنیت مطلق ایجاد گردد. تا یک تاجر،یک تولید کننده و سرمایه گذار با احساس امنیت خاطر به کار اقتصادی بپردازد و احساس نکند که رانت اطلاعاتی وجود دارد و در رقابت ناسالم اقتصادی قرار دارد که این تفکر و احساس ضربه به پیکره رقابت سالم اقتصادی می زند. جان کلام همانطور که در زمینه نظامی به امنیت خاطر کامل رسیده ایم طوری که دشمنان با زبان لرزان با ما صحبت می کنند این رویکرد و امنیت باید در دیگر حوزه ها اعم از اقتصادی،اجتماعی و حقوق شهروندی نیز باید نمود عینی و ملموس به خود بگیرد که آن زمان شاهد امنیت متوازن درتمامی ابعاد و بخش های مختلف خواهیم بود که شکنندگی آن به دست دشمنان غیر ممکن خواهد بود.

سقوط هواپیما تا کی!

چند روزی است که در کشور به دلیل ساده انگاری و عدم احساس مسئولیت در قبال ویروس کرونا، متأسفانه پیک دوم آن با شدت و شتابی بیش از پیش آغاز و تعداد فوتی های هموطنان سه رقمی شده و به بالای 190نفر در یک روز رسیده است. مشابه اینکه روزانه یک هواپیمای مسافربری به دلیل نقص فنی که علت آن عامل انسانی می باشد، سقوط می کند و علاوه سرمایه‌گذاری انجام شده، تمامی مسافران آن جان خود را از دست می دهند. بیائید به خاطر حفظ زندگی خود و هم میهنان، توصیه های ساده بهداشتی(شستن دست ها،استفاده ازماسک و رعایت فاصله گذاری اجتماعی) را جدی بگیریم و از نقض آنها که باعث ایجاد نقص فنی در افراد جامعه و فوت هموطنان و همشهریان میگردد به شدت بپرهیزیم و ویروس کرونا را به شوخی نگیریم. در غیر اینصورت انگار روزانه شاهد سقوط یک فروند هواپیمای مسافربری و در صورت عدم رعایت موازین بهداشتی، شاید بیشتر از آن هم باشیم. قطعا هیچ انسان با وجدان و فهمیده ای حاضر به شنیدن و دیدن روزانه چنین وقایع و صحنه های دلخراش نیست. پس به استناد ضرب المثل معروف« ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است», از امروز موضوع بیماری کووید 19را جدی بگیریم و با رعایت موارد سه گانه بهداشتی که در بالا به آنها اشاره گردید، ضمن کمک به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا به نوعی جلوی سقوط مرگبار هواپیما و جان باختن هموطنان و همشهریان خود را بگیریم . انشاءالله 

زندگی

زندگانی فرصت محدودی است که زمان شروع و آخرش برای هیچ انسانی معلوم نیست و در اراده آفریننده یکتاست. در هر صورتی زندگی در یک نقطه از زمان شروع و در یک نقطه به پایان می رسد. آن چیزی که زندگی افراد را پرمعنی ، با ارزش، و نام شان را ماندگار می سازد،اهدافی است که انسانها آن را برمیگزینند و برای رسیدن به آنها به جد میکوشند. 

هرچند که این روزها به دلایلی برخی از افراد جامعه به اجبار و از روی نیاز و ناچاری به دنبال پول برای اداره کردن زندگی خود هستند لیک برخی دیگر با دارا بودن تمکن مالی بالا باز به دنبال ثروت اندوزی بیشتر و انباشت آن می باشند.

آیا شایسته نیست که مردم متناسب با شرایط زندگی خود اهدافی را انتخاب کنند که در نقطه پایان زندگی افسوس مسیر طی شده را نخورند؟ دمی که دیگر امکان جبران مافات وجود ندارد.

مفهوم تازه "موفقیت"

درخصوص کلمه و اصطلاح "موفقیت" تعریف ها و دیدگاههای مختلف و متنوعی از سوی متخصصان روانشناختی و جامعه شناختی ارائه شده است که همگی آنها قابل قبول و قابل تامل می باشد. ولی با توجه به تحولات اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته در سال های اخیر در سطح جامعه، بنظر می رسد معنا و مفهوم "موفقیت" دربین آحاد جامعه تغییر یافته است. که در ادامه به چند نمونه این تغییرات اشاره میگردد:

-) موفقیت یعنی: بالا بردن آستانه تحمل در برابر افزایش قیمت ها که روزانه و گاها ساعتی اتفاق می افتد.

-) موفقیت یعنی: سروسامان دادن فرزندان اعم از دختر وپسر مجرد خانواده از حیث تهیه جهیزیه، ودیعه مسکن و پرداخت بخشی یا کل اجاره بهای مسکن آنها.

-) موفقیت یعنی: اینکه بتوان مواجب و حقوق ماهانه را تاپایان ماه مدیریت کرد.

-) موفقیت یعنی: مدیریت کردن اقساط بانکی طوری که صدای اعتراض بانک و یا بانک ها درنیاید.

-) موفقیت یعنی: حفظ شرایط موجود و کنونی سطح زندگی با توجه به تورم جهشی موجود در اقتصاد جامعه.

-) موفقیت یعنی: ثبت نام در انواع و اقسام سامانه ها که بنام دولت الکترونیک روزانه ایجاد میگردد.

-) موفقیت یعنی: برنده شدن در قرعه کشی ایران خودرو و سایپا.

-) موفقیت یعنی: مراقبت و مواظبت کردن که سر وکارت به بیمارستان، کلانتری و دادگاه نیافتد.

-)موفقیت یعنی: به عنوان پدربزرگ و بازنشسته روزهای آخر هفته شرمند داماد ها، عروس ها و نوه ها نشوید.

-) موفقیت یعنی: بتوانی دانش آموزان خود را درمدارس هیات امنایی ثبت نام کنی.

-) موفقیت یعنی: با این همه فشار و استرس در محیط کاری و زندگی دچار افسردگی نشوی.

-) موفقیت یعنی:به عقیده برخی ها کارنکنی و حقوق بگیری.

-) موفقیت یعنی: با فشار به زیردستان و کارکنان برای خود جایگاه و برند کسب کنی.

-) در پایان موفقیت یعنی: حذف کلمه موفقیت از ادبیات به دلیل غیر کاربردی و مبهم بودن آن در بین آحاد جامعه، توسط رئیس فرهنگستان علوم.

سه گانه طلائی اما ارزان قیمت

 چند هفته ای است که ویروس کرونا، در نتیجه عواملی مثل سهل انگاری از سوی مردم، کم بها دادن از سوی سیاست گزاران، فقدان مدیریت همه جانبه و یکپارچه ( برغم جانفشانی های کادر بهداشت و درمان )، و.....، تجدید قوا نموده و با کیفیت و تاکتیک های متفاوت و مهلک تر از پیش در بسیاری از استان های کشور جولان میدهد و ترکتازی می کند، آنگونه که نسبت به چهار ماه قبل از حیث سرعت و کیفیت شیوع و انتقال و درگیر نمودن افراد در سنین مختلف تغییر یافته است. با توجه به اینکه امکان قرنطینه کامل شهرها و تعطیلی صنوف و واحد های تولیدی به دلیل شرایط اقتصادی،امنیتی و سطح نازل معیشت مردم به هیچ‌ وجه امکان پذیر نمی باشد. مطلوب ترین راهکار در شرایط کنونی عملی کردن شعار سه گانه طلائی بهداشت جهانی یعنی استفاده از ماسک،شستن مرتب دست ها و رعایت فاصله گذاری اجتماعی در تمامی اماکن عمومی از سوی همه ی آحاد مردم و همچنین اعمال و یا رفع برخی از محدودیت ها از سوی نهاد های تصمیم گیر از جمله لغو طرح ترافیک در استان تهران و سایر استان ها که دارای چنین شرایطی هستند، محدود نمودن دور همی های و اجتماعات رسمی، غیررسمی و دوستانه تا حد امکان و.... می باشد. در این شرایط قرمز و هشدار می بایست همشهریان نسبت به رعایت راهکار سه گانه طلائی اما ارزان قیمت اهتمام جدی داشته باشند و از سوی مسئولان ذیربط نیز به این امور که از سوی مردم رعایت میشود یا خیر نظارت داشته و چنانکه فرد یا افرادی با عدم رعایت موارد مورد اشاره، حقوق شهروندی دیگران را به خطر می اندازد با آگاه سازی و هشدار، شیوه های کارشناسی شده و عبرت آموز، با چنین افرادی برخورد نمایند. چرا که این ویروس شوخی بردار نیست و اگر تا شروع پائیز امسال مهار نگردد و در مدیریت آن کوتاهی و اهمال کاری صورت گیرد با چالش جدی و نگران کننده مواجه خواهیم شد که شاید در آن زمان حاکمیت مجبور باشد کل شهرهای درگیر و احیانا کل کشور را کاملا قرنطینه کند . این شرایط یعنی افتادن اقتصاد کشور به سراشیبی فروپاشی. پس بیائید از امروز با رعایت راهکار ساده و قابل اجرای سه گانه طلائی(زدن ماسک،شستن مرتب دست ها و رعایت فاصله گذاری اجتماعی) از رسیدن شهر محل زندگیمان به مرحله قرنطینه کامل (که در توانائی و امکان وقوع آن نیز تردید جدی وجود دارد.)، و به تبع آن از درهم شکستن اقتصاد که جبران آن اگر غیر ممکن نباشد زمانی به درازای چند نسل به طول خواهد انجامید، جلوگیری کنیم.

ده واقعیت مهم عفاف و حجاب در جامعه 

1- دریک جامعه که اساس و بنیان آن بر اسلام و آموزه های قرآن، پایه گذاری شده است. می بایست مسئله حجاب و عفاف بطور خودجوش درآن شگل بگیرد و از سوی افراد جامعه رعایت گردد.باید تحقیق وتفحص صورت پذیرد که چه اتفاقاتی در زمینه های سیاسی،اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی در جامعه بوقوع پیوسته که ضمن عدم رعایت موضوع مورد بحث در حال حاضر یک روز و هفته به مقوله عفاف وحجاب اختصاص یافته و انتظار معجزه در این خصوص داریم.

2- عفاف یک ارزش درونی است وحجاب یک موضوع یا نمود بیرونی و این دو تنها به خانم ها ارتباط پیدا نمی کند و شامل آقایان نیز میشود. گاها در جامعه مردهائی را می بینیم که هیچ شباهتی به جنس خود ندارند.

3- با اجبار و زور نمی توان افراد جامعه را به سمت عفاف و حجاب هدایت کرد. اگر اینطور بود قطعا تا کنون در این زمینه موفق بودیم که متأسفانه چنین نیست.

4- با برگزاری جلسه،سمینار وانتشار کتاب و مقاله در زمینه حجاب وعفاف نمی توان به جاری وساری شدن این دو مقوله در جامعه امیدوار بود. اقدامات مورد اشاره تنها میتوانند زمینه ساز اقدامات و سیاستگذاری کارشناسی شده در این خصوص باشند ولاغیر.

5- به قول مرحوم دکتر شریعتی: حجاب غیر از چادر است و چادر تنها یکی از انواع وپوشش ها است. لذا نباید مقوله حجاب و عفاف را محدود و منحصر به چادر کرد و در چادر خلاصه نمود.

6- در حوزه فرهنگی کشور به فرموده مقام رهبری با ولنگاری گسترده ای مواجه هستیم. به عبارتی اکثر دستگاههای اجرایی چه در سطح ملی و چه در سطح استانی به دنبال ارائه آمار و عملکرد در حوزه فعالیت خود می باشند. فلذا هیچ ارگان و نهادی به دنبال اعتلاء و ارتقاءفرهنگ عفاف و حجاب به صورت سنجیده (کارشناسی شده و منطبق بر اصول جامعه شناسی ،هماهنگ و یکپارچه) نمی باشد و نتیجه آن می شود که خوانندگان عزیز در جامعه مشاهده می کنند.

7- باید پذیرفت بویژه در چند سال اخیر به دلیل مشکلات اقتصادی در سطح جامعه و علی الخصوص در معیشت خانواده ها، انجام کارهای کارشناسی، دقیق و برنامه ریزی شده در حوزه فرهنگ از جمله موضوع حجاب، بسیار سخت و دشوار و پذیرش موضوع فرهنگی از سوی مخاطبین با چالش جدی مواجه شده است. عنوان میگردد ما دلواپس سیر کردن شکم خالی خانواده خود هستیم و شما به دنبال تکمیل ظاهری کارنامه وعملکرد اداری خود!

8- نقش والدین به عنوان ارکان اصلی خانواده در امر تربیت دختران و پسران به دلایل مختلف اعم از اجتماعی، فرهنگی، دینی، اقتصادی به شدت کم رنگ شده است. و به نوعی در اولویت اول خانواده ها قرار ندارد.چطور میتوان از پدر و مادری که به اصل موضوع حجاب و عفاف باور و اعتقاد راسخ و درونی ندارند،انتظار داشت که فرزندان با عفت و با حجاب مناسب تحویل جامعه بدهند.

9- تا زمانی که افراد جامعه به خصوص والدین به این باور و رشد فکری نرسند که حجاب و عفاف برای خود فرد سودمند می باشد و شان و جایگاه او را در جامعه اسلامی ارتقاء می‌بخشد. به عبارت دیگر تا چرایی اهمیت استفاده از حجاب مناسب در جامعه به خوبی و بروشنی تعریف نگردد. قطعا در این مقوله موفق نخواهیم بود.

10 - اینکه از یک طرف در خصوص عفاف و حجاب در جامعه صحبت می کنیم و از طرف دیگر در برخی از برنامه های تلویزیونی و فیلم های خانگی صحنه های به نمایش گذاشته می شود که حتی بدتر از پوشش های مورد استفاده در فرنگستان وکشورهای غیر اسلامی می باشد. با این دوگانگی موجود در جامعه نمی شود در خصوص اهمیت حجاب و ارزش عفاف صحبت کرد و امورات را وفق اهداف و آرمان ها پیش برد.

جان کلام از منظر دکتر شریعتی اینستکه:

"شما طرز فکر بچه ها را عوض کنید،آنها خودشان پوشش را انتخاب خواهند کرد، شما نمی خواهد مدلش را بدوزید و تنش کنید! او خودش انتخاب می کند. شما رابطه عاشقانه بین او و این عالم وجود را برقرار کنید، او خودش به نماز می ایستد. هی به زور بیدارش نکنید!" روحش شاد و یادش گرامی باد.

حقوق شهروندی 

دریکی دو سال اخیر در کشور به موضوع حقوق شهروندی از طریق تصویب قانون و یا منشور، تدوین آئین نامه اجرایی و صدور دستوالعمل ها، به وفور پرداخت شده و علاوه بر طرح در رسانه های دیداری و شنیداری ، مطالب و مقالات متنوع و مختلفی نیز در این خصوص چاپ و منتشر شده است. لیکن آنگونه که باید و شاید موفقیت چشمگیر و قابل توجهی در خصوص رعایت حقوق شهروندی تاکنون در جامعه به دست نیامده است. به واقع موضوع و مبحث حقوق شهروندی موضوعی چند وجهی اعم از اجتماعی،حقوقی و فرهنگی می باشد که تنها با ابلاغ مصوبات مجلس و آئین نامه ها و دستورالعمل های اجرائی هیات دولت، نمی توان انتظار معجزه در امر پیاده سازی آن و ساری و جاری شدن عملی حقوق شهروندی در جامعه را داشت. برای فراگیر شدن موضوع حقوق شهروندی در جامعه و اینکه اصلا حقوق شهروندی چیست؟ افراد جامعه چه حقوقی دارند؟ و چگونه باید آن را مطالبه کنند و چطور به حقوق دیگران احترام بگذارند، نیازمند استفاده از تئوری ویا مدل تغییر رفتار در جامعه هستیم. تئوری تغییر روی این نکته متمرکز هست که برای بوجود آوردن هر گونه تغییر در افراد جامعه چه از جنبه مثبت آن و چه از جنبه منفی آن( عدم انجام رفتارهای ناهنجار در جامعه)، چهار گام اساسی و مهم در راستای موضوع مورد بحث همانند حقوق شهروندی در جامعه از طریق برنامه ریزی و عملیاتی کردن آن،می بایست برداشته شود. این چهار گام عبارتند از:

1- دانش: انتقال مفاهیم و دانش حقوق شهروندی به افراد جامعه متناسب با سطح بندی مخاطبین ، از طریق آموزش های رسمی و غیر رسمی و حتی آموزش های ضمن خدمت و استفاده از تمامی ظرفیت های رسانه ای کشور 

2- نگرش:اگر انتقال مفاهیم و دانشبه درستی و با توجه به نوع مخاطبین در سطوح مختلف انجام پذیرد. قطعا در نگرش، باور و نگاه مخاطبین به موضوع مورد نظر، تغییرات مثبتی بوجود خواهد آمد و به مرور زمان با تکرار آموزش های کاربردی، نگرش های اولیه متکامل تر خواهد شد.

3- تغییر رفتار فردی: زمانی که نگرش فرد در خصوص موضوع حقوق شهروندی و هر مبحث دیگر اجتماعی و فرهنگی، تغییر یابد به تناسب آن خواه ناخواه در رفتار،کردار وگفتار فردی افراد جامعه تغییرات ملموس ایجاد خواهدشد.

4- تغییر رفتار گروهی: تغییر رفتار فردی، تغییر رفتار گروهی را به دنبال خود خواهد داشت. اگر من نوعی با توجه به نگرشی که در من ایجاد شده حقوق هم نوع خود را رعایت کنم قطعا طرف مقابل اگر چه هیچگونه دانشی نیز در خصوص حقوق شهروندی نداشته باشد تلاش خواهد کرد که همرنگ اجتماع پیرامونی خود رفتار کند و این رفتارها به تدریج تغییرات گروهی را به دنبال خواهد داشت.

در حقیقت اگر بخواهیم به معنای واقعی کلمه موضوع حقوق شهروندی و دیگر شاخص های اجتماعی و فرهنگی مد نظر را در جامعه ترویج و نشر دهیم، چاره ای جزء پیمودن راه چهار گانه عنوان شده فوق را بطور کاملا اصولی، علمی و کارشناسی شده نداریم. در غیر اینصورت حقوق شهروندی در همان دل قانون، منشور،آئین نامه و بخشنامه های اداری خواهد ماند و عملیاتی نخواهد شد و اگر تحت فشار و دستوری از بالا به پائین اجرایی گردد، مطمئنا اثرات پایدار و ماندگاری در سطح جامعه نخواهد داشت.