به سوی فردا

آیا آسیب اجتماعی اعتیاد روزی از بین خواهد رفت؟

اخیراً در استانداری اردبیل، کار گروهی به نام هم اندیشی اجتماعی و فرهنگی به صورت دو هفته در میان با شرکت اساتید دانشگاه، سازمان های مردم نهاد و برخی از مدیران ارگانهای دولتی و با حضور استاندار تشکیل می گردد.

هدف از این جلسات، بررسی کمی و کیفی انواع آسیب های اجتماعی و ارائه راهکارهای برون رفت از آن ها عنوان شده است. فرصتی پیش آمدکه هفته گذشته در جلسه مذکور شرکت نمایم. موضوع جلسه در ارتباط با اعتیاد به مواد مخدر بود.

به دور از نقد و بررسی تشکیل کار گروه هم اندیشی و ادامه آن به این شکل و سیاق در خصوص مبحث اعتیاد که در جای خود به خاطر اینکه لااقل موضوع به این مهمی به طور مرتب مطرح و به روز و هفته ی خاصی مختص نمی باشد مقابل تحسین و ارزشمند می باشد. به نظر می آید در بررسی موضوع اعتیاد در جامعه و اتخاذ راهکارهای مقابل با آن برخی واقعیت های مهم در این خصوص را باید پذیرفت و بدون توجه به آن ها، کیفیت مبارزه با آن با چالش جدی مواجه خواهد شد. در ادامه به تعدادی از این واقعیت ها مهم اشاره می گردد:

1-بحث اعتیاد و شیوع مواد مخدر در جامعه هیچ وقت به صفر نخواهد رسید. چرا که در حال حاضر در سطح روابط بین الملل، سه نوع مافیای بزرگ وجود دارد که دست های پنهان سیاست مداران در کشور های بزرگ آن ها را هدایت می کنند و از این طریق پول های کلانی به دست می آورند. این سه نوع مافیای فروش عبارتند از 1- فروش اسلحه 2- قاچاق انسان 3- مواد مخدر.

بنابراین تا زمانی که برنامه های مافیایی اشاره شده در دنیا وجود داشته باشد فروش و توزیع مواد مخدرنه تنها در چهان، بلکه در ایران نیز با توجه به ویژگی های منطقه ای، از بین نخواهد رفت.

2-واقعیت دیگر این است که در کشور مان به همان اندازه که زمان برای شناسایی دلایل و چگونگی گسترش اعتیاد صرف می شود. برای کاربردی کردن یافته های پژوهشی در این ارتباط اهتمام جدی وجود ندارد. این نقص باعث گسترش مواد مخدر در لایه های مختلف جامعه می گردد.

3-واقعیت مهم دیگر این است که در کشور هنوز بین جرم و بیمار بودن فرد معتاد اختلاف وجود دارد. پس چطور می توانیم در این شرایط حقوقی در کشور راهکارهای مبارزه با این پدیده شوم را طراحی و اجرا کرد.

4-واقعیت دیگر که در مبارزه با این پدیده خانمان سوز باید پذیرفت، وجود فقر و بیکاری در جامعه است. به گفته اکثر کارشناسان حوزه اجتماعی و روان شنا سی بین اعتیاد و فقر و بیکاری رابطه مستقیم وجود دارد.

5-وجود دستگاه های موازی در مبارزه با مواد مخدر و فرد معتاد در کشور. زمانی که یک فرد معتاد توسط ستاد سازماندهی شناسایی و جمع آوری و تحویل کمپ های ذیربط می گردد. متأسفانه به دلیل موازی کاری بین دستگاه های اجرای مسئول و همچنین نبود برنامه ی خاص در کمپ های نگهداری،  فرد معتاد بعد از یکی دو ساعت دوباره به سطح جامعه باز می گردد.

6-واقعیت این است که جوانان به دلیل بحران هویت به سمت اعتیاد سوق پیدا می کنند. بنابراین باید طوری برنامه ریزی گردد که ساختارهای فرهنگی کشور در ساختن هویت جوانان، اهتمام جدی داشته باشند.

علی ایحال تا زمانی که واقعیت های مورد اشاره را نپذیریم و آن ها را در مبارزه با اعتیاد جاری و ساری نکنیم، نمی توانیم به ریشه کنی این معضل خانمان سوز در جامعه و خانواده ها امیدوار باشیم.بنابراین پیشنهاد می گردد:

در حوزه عرضه مواد مخدر، همان طور که گفته شد در حال حاضر به صورت شبکه ای و مافیایی عمل می گردد. لذا می طلبد مبارزه با آن نیز به صورت شبکه ای و با استفاده از تمام قابلیت های نظامی و اطلاعاتی باشد.

در بخش تقاضا، که مهمترین رکن مبارزه هست و تا زمانی که این بخش وجود داشته باشد. بخش اول(عرضه) نیز وجود خواهد داشت. به نظر می آید دستگاه های اجرایی مسئول آن طور که حق مطلب بوده رادر این حوزه ادا نکرده اند و فعالیت های خود را به هفته یا روز خاص محدود کرده اند. آیا واقعاً با گستردگی موضوع اعتیاد و افزایش تقاضا برای این صنعت شوم، می توان با یک یا دو برنامه فرهنگی با آن مبارزه کرد؟ لذا باید به طور جدی با بسیج تمامی ظرفیت های فرهنگی کشور به مبارزه این پدیده شوم رفت و روزانه و در ساعت های مشخص و معین با تدوین برنامه های متنوع و نمایش فیلم های مستند نسبت به اطلاع رسانی و تحریک افراد خانواده اقدام نمود. در غیر این صورت شاهد افزایش و گسترش این آسیب اجتماعی در سطوح مختلف جامعه خواهیم بود. 

ضرورت توجه به حوزه پیشگیری

روز پنج شنبه مورخ 94/2/10 به همراه دوستم در حال پیاده روی بودیم که به طور تصادفی در مسیر به دارو خانه ی جهت تهیه دارو رفتیم، مدیر دارو خانه دوست همراه من بود. یک بخش از ویترین داروخانه پر از دارو های تقویتی بود. در خصوص اهمیت و جایگاه داروهای مزبور از صاحب داروخانه سوالاتی کردم. از جمله این سؤال که آیا بهتر نیست به جای استفاده از این داروهای شیمیایی( داروهای تقویتی) کلیه ویتامین های مورد نیاز بدن را از طریق غذا های روزانه تأمین کنیم. ایشان( دکتر داروخانه) در این باب توضیحاتی دادند که کارشناسی ، منطقی و قابل تأمل بود. او گفت، بله بهترین روش تأمین ویتامین های مورد نیاز بدن از طریق خوردن غذا می باشد. ولی با بالا رفتن سن انسان به ویژه از 40 سال به بالا دیگر پرزهای روده توان جذب کامل املاح و ویتامین های مورد نیاز بدن را ازطریق غذاها را ندارند و هر چه سن بالا می رود قدرت جذب روده کاهش می یابد و بدن انسان با کمبود برخی از ویتامین های مهم از جمله ویتامین D ، E و امگا سه مواجه می شود.  کاهش میزان آنها در بدن ابتلابه بیماریهای استخوان درد ، پوکی استخوان، انسداد رگ ها و سکته های قلبی را تشدید می کند. بنابراین ضروریست حتماً بعد ازسن 40 سالگی افراد جامعه، زیر نظر پزشک از ویتامین های مورد بحث به صورت هفتگی و روزانه استفاده نمایند.

حال اگر این فرضیه ارائه شده از سوی دکتر داروخانه صحت داشته باشد و بدن ما از 40 سالگی نتواند آن طور که باید و شاید ویتامین های مورد نیاز بدن را به طور کامل از غذاهای مصرفی روزانه تأمین کند، پس در حال حاضر اکثر افراد جامعه با کمبود ویتامین های، Eو D و امگا سه مواجه هستند ولی خودشان از کمبود آن ها خبر ندارند. چرا که برای اطلاع آن باید به طور سالانه یا شش ماه زیر نظر پزشک تحت معاینات و آزمایشات خاص قرار بگیرند که متاسفانه اکثر افراد جامعه به دلیل مسایل فرهنگی، اقتصادی خانواده ها، عدم پوشش کافی بیمه ها و گاهاً سهل انگاری از مراجعه به پزشک، بدون اینکه بیمار شوند خودداری می کنند. بنابراین ضروریست سیاستگذاران و برنامه ریزان بهداشت و درمان کشور موضوع پیشگیری قبل از درمان را جدی گرفته و اهتمام خاص به آن داشته باشند. در این خصوص موارد ذیل پیشنهاد می گردد:

1-سازمان های بیمه سلامت و تأمین اجتماعی طوری برنامه ریزی کنند که در هنگام مراجعه صاحبان دفترچه های درمانی برای تعویض، از متقاضیان برگ آزمایش عمومی(چکاب) را مطالبه و در صورت نیاز آن ها را راهنمایی نمایند. در این حالت برخی ار افراد از کمبود ویتامین ها و خدای ناکرده بیماری خود مطلع و از حاد شدن آن ها جلوگیری خواهند کرد.

2-وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، می تواند با استفاده از ساختارهای اداری خود( خانه بهداشت) و با هماهنگی با وزارت کشور آزمایشات عمومی را در مناطق محروم با شعار پیشگیری پیاده سازی نمایند.

3-سازمان صدا و سیما به جای پرداختن به برخی از برنامه های بی محتوای خود، میتواند با تهیه  برنامه های  خاص نقش مؤثر و تأثیر گذاری در این باب از بعد فرهنگ سازی داشته باشد.