به سوی فردا

مصاحبه با خبرگزاری مهر در خصوص نرخ مشارکت اقتصادی زنان

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: در وضعیتی که جوامع پیشرفته قائل شدن سهم برابر برای مشارکت اقتصادی زنان و مردان را از شاخصه‌های توسعه‌یافتگی خود اعلام می‌کنند، استان اردبیل نه‌تنها در متعادل‌سازی سهم مشارکتی زنان و مردان موفق عمل‌نکرده بلکه طی سال‌های اخیر نیز ثبات آمارها نشان می‌دهد موانعی حل‌نشده به قوت خود باقی است. به طوریکه نرخ مشارکت اقتصادی زنان در این استان به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی سنجش میزان مشارکت اقتصادی طی سال‌های اخیر تغییری نداشته و توسعه اقتصادی، افزایش تولید و افزایش درآمدها نیز نتوانسته نسبت به تغییر این رقم اقدام کند.

حضور حداقلی و در بسیاری از مواقع حضور پنهان و نامرئی زنان در امر اقتصاد موجب شده است هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی سهم مردان غالب بوده و هرچند طی دهه‌های اخیر خیل عظیمی از دختران و زنان فارغ‌التحصیل جویای کار بوده‌اند اما در کسب شغل همچنان این دغدغه را به دوش می‌کشند که تحصیلات دانشگاهی آن‌ها چه امتیاز شغلی به دنبال داشته است.

ثبات نرخ مشارکت در بازار

نرخ مشارکت اقتصادی نشان می‌دهد چند درصد از جمعیت در سن کار فعال، شاغل یا بیکار هستند. مطابق نتایج به‌دست‌آمده از آمارگیری‌ها بر اساس اعلام مرکز آمار ایران در فصل بهار سال جاری، نرخ کل مشارکت اقتصادی جمعیت 10 ساله و بیشتر استان، 43.6 درصد بوده است.

 این شاخص در بین مردان 68.5 درصد و در بین زنان 19.9 درصد محاسبه‌شده است.

البته باید یک نکته را در نظر داشت که نرخ مشارکت که به جمعیت فعال تأکید دارد گروه‌های محصل، خانه‌دار، دارای درآمد بدون کار و سایر را گروه فعال اقتصادی نمی‌داند. بر همین اساس خیل عظیمی از زنان خانه‌دار باوجوداینکه به‌صورت غیرمستقیم در درآمد خانواده‌ها و اقتصاد آن نقش ایفا می‌کنند به‌عنوان جمعیت فعال اقتصادی محسوب نمی‌شوند.

از سویی گرایش به تحصیل موجب شده تعداد دختران و زنان متمایل به تحصیل نیز افزایش یابد و همین‌ها از صورت کسر نرخ مشارکت اقتصادی بکاهد. بررسی این آمارها البته به مسائل و مشکلاتی ختم می‌شود که نشان می‌دهد در برخی مواقع سیاست‌گذاری اشتباه و در برخی مواقع ضد فرهنگ مانع از افزایش نرخ مشارکت است.

اکثر فرصت های شغلی در بخش خصوصی مردانه است

نگاهی به بازار کار بخش خصوصی و بخش دولتی در استان اردبیل نشان می‌دهد بسیاری از زنان و دختران خواسته یا ناخواسته از بازار کار رانده‌شده و کنار گذاشته می‌شوند.

کارشناس ارشد مسائل بازار: در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: زنان به دلیل امنیت شغلی، ‌امنیت روانی، بالا بودن میزان پرداخت‌ها در مقایسه با بخش خصوصی و نیز وجود حمایت قانونی در بخش دولتی، تمایل زیادی به اشتغال در بخش دولتی دارند که در حال حاضر به دلیل نبود ظرفیت جذب دولتی در استان با مشکل مواجه می‌شوند.

اصغر مناف زاده تصریح کرد: علاوه بر این در بخش خصوصی نیز هرچند برخی از دختران و زنان جوان حاضر به کار در بخش خصوصی هستند، با توجه به اینکه اکثر فرصت‌های شغلی در بخش خصوصی استان مردانه است تا زنانه، امکان جذب نیروهای فارغ‌التحصیل دانشگاهی زن در بازار کار استان در حال حاضر به‌نوعی وجود ندارد.

مناف زاده افزود: این عامل باعث می‌شود بعد از مدتی زنان جویای کار به دلیل نیافتن شغل موردعلاقه در تخصص خود از بازار کار ناامید شده و از آن خارج شوند؛ همچنین سطح دستمزد نیز عامل دیگری است.

با توجه به اینکه اکثر فرصت‌های شغلی در بخش خصوصی استان مردانه است تا زنانه، امکان جذب نیروهای فارغ‌التحصیل دانشگاهی زن در بازار کار استان در حال حاضر به‌نوعی وجود ندارد. به تأکید این کارشناس بررسی‌ها نشان می‌دهد متأسفانه اغلب زنان با سطح دستمزد کمتر نسبت به مردان از سوی کارفرما به کار گرفته می‌شوند؛ بطوریکه برخی از زنان تحصیل‌کرده نیز حاضر نیستند با سطح دستمزدهای فعلی در بازار کار حاضر شوند و تصمیم می‌گیرند تا اصلاح پرداختی‌ها، از بازار کار خارج شوند.

مناف زاده در این خصوص به خبرنگار مهر تأکید کرد: متأسفانه زنان جویای کار اغلب شاهد این هستند که فرصت‌های شغلی، مردانه است و وقتی وارد بازار کار می‌شوند فرصت مطلوبی برای اشتغال خود نمی‌بینند. این موضوع در طولانی‌مدت موجب بازار زدگی زنان شده و مانع از حضور فعال آن‌ها می‌شود.

راهکارهای عملیاتی نیاز مشارکت اقتصادی زنان

کارشناس ارشد مسائل بازار می‌گوید نرخ مشارکت منابع انسانی وابسته به توسعه و پیشرفت استان است و با آن ارتباط دارد؛ هرچه میزان توسعه و پیشرفت انسانی بالاتر باشد نرخ مشارکت منابع انسانی نیز بالاتر خواهد بود.

مناف زاده این تأکیدات را در وضعیتی طرح می‌کند که از یک‌سو اردبیل هنوز نتوانسته به‌عنوان یک شهر توسعه‌یافته مطرح شود و از سوی دیگر رشد قارچ گونه دانشگاه‌ها خیل عظیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را در انتظار شغل فرسوده ساخته است.

این کارشناس ارشد: ازجمله راهکارهای افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در فعالیت‌های اقتصادی را توجه به ظرفیت‌های تعاونی و هم‌چنین توسعه مشاغل خدماتی بانوان درزمینه?  ICT، ‌خدمات پزشکی، خدمات بازرگانی و مالی می‌داند.

مناف زاده همچنین تغییر در نگاه و تفکر خانواده‌ها در خصوص حضور دخترانشان در بازار کار بخش خصوصی را ضروری می‌داند.

باید به دنبال فعال‌سازی حضور بانوان در شرکت های دانش‌بنیان و استفاده از ظرفیت صندوق نوآوری و شکوفایی بود تا به‌ویژه زنان تحصیل‌کرده به این سمت بروندبا وجوداین تأکیدات، تغییر فکری که تأکید می‌شود، به‌سادگی با تغییر در سیاست‌گذاری و ایجاد فضای امن در بازار کار می‌تواند حاصل شود و این‌طور نیست که خانواده‌ها خود به‌تنهایی بتوانند با تغییر تفکر نسبت به افزایش نرخ مشارکت اقتصادی دختران و زنان اقدام کنند.

خبرنگار: ونوس بهنود

دلایل پائین بودن نرخ مشارکت اقتصادی زنان در استان

نرخ مشارکت اقتصادی نشان می دهد چند درصد از جمعیت در سن کار فعال، یعنی شاغل یا بیکار هستند. مطابق نتایج بدست آمده در فصل بهار سال جاری، نرخ کل مشارکت اقتصادی جمعیت 10 ساله و بیشتر استان ، 43.6 درصد بوده است . این شاخص در بین مردان 68.5 درصد و در بین زنان 19.9درصد محاسبه شده است. نرخ مشارکت اقتصادی مردان و زنان در عرصه جهانی به ترتیب برابر است با 65 الی 70 درصد(مردان) و زنان 45 درصد که این میزان در کشور ما درباره مردان بامیانگین جهانی تقریبا یکسان بوده ولی درباره زنان این میزان پایین است. روند تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی استان در بین مردان و زنان در جدول زیر آورده شده است . همانطور که از اطلاعات جدول قابل استنتاج می باشد نرخ مشارکت اقتصادی زنان استان همراه پائین تر از نرخ مشارکت اقتصادی مردان بوده است که اهم دلایل آن را میتوان در گزینه های زیرجستجو کرد.

-تصمیم گیری برای ادامه تحصیل :

ادامه تحصیل به طور موقت افراد را از بازار کار خارج می سازد . ورود زنان جوان به دانشگاه ها برای دوره زمانی کوتاهی می تواند نرخ مشارکت آنها را کاهش دهد.

-پرشدن فرصت های شغلی در سازمان های دولتی :

زنان به دلیل امنیت شغلی ،‌امنیت روانی، بالا بودن میزان پرداخت ها در مقایسه با بخش خصوصی و نیز وجود حمایت قانونی در بخش دولتی،تمایل زیادی به اشتغال در بخش دولتی را دارند که در حال حاضر به دلیل نبود ظرفیت جذب دولتی در استان و هم چنین بافت فرهنگی خاص در خانواده های استان در خصوص کار دخترانشان دربخش غیردولتی هر چند که تا حدودی موضوع نسبت به گذشته بهبود یافته ولی با این اوصاف باز هم والدین از کار کردن دختران خود در بخش خصوصی خودداری میکنند که تا اصلاح این روند، نرخ مشارکت زنان استان در سطح پایینی خواهد بود.

-بازار زدگی و خروج نیروی کار از بازار کار :

علیرغم وجود موانع در بند فوق، برخی از دختران و زنان جوان حاضر به کار در بخش خصوصی می باشند ولی با توجه به اینکه اکثر فرصت های شغلی در بخش خصوصی استان مردانه می باشد تا زنانه، امکان جذب نیروهای فارغ التحصیل دانشگاهی زن در بازار کار استان در حال حاضر به نوعی وجود ندارد. این عامل باعث می شود بعد از مدتی زنان جویای کار به دلیل نیافتن شغل مورد علاقه در تخصص خود از بازار کار ناامید شده و از آن خارج شوند .

-سطح دستمزد ها برای زنان :

برخی از زنان تحصیل کرده حاضر نیستند با سطح دستمزدهای فعلی در بازار کار حاضر شوند و تصمیم می گیرند تا اصلاح پرداختی ها ، از بازار کار خارج شوند.

-یکی دیگر از دلایل آماری پائین بودن نرخ مشارکت اقتصادی این است که درمناطق روستایی که حدود 40 درصد از جهت استان در آن ساکن هستند . باوجود حضور موثر زنان در فعالیت های اقتصادی به طور عموم در تعریف آماری این دسته از نیروی کار در شمار شاغلان قرار نمی گیرند.

-پیشنهاد :

نرخ مشارکت منابع انسانی و ابسته به توسعه و پیشرفت استان است و با آن ارتباط دارد. هرچه میزان توسعه و پیشرفت انسانی بالاتر باشد نرخ مشارکت منابع انسانی نیز بالاتر خواهد بود.

یکی از راهکار افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در فعالیت های اقتصادی را تو جه به ظرفیت های تعاونی و هم چنین توسعه مشاغل خدماتی بانوان در زمینه های ICT،‌خدمات پزشکی ،خدمات بازرگانی و مالی در استان میتوان دانست و مهمترین نکته توجه به کارهای فرهنگی به منظور تغییر تفکر و نگاه های خانواده به حضور دخترانشان در بازار کاربخش خصوصی .

جدول تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی استان در طول سالهای 1390 تا بهار 1394