به سوی فردا

اقتصاد به زبان ساده

این روزها شاید بیشترین کلمه ای که درمطبوعات،صداوسیما ومحافل دانشگاهی وحتی بین مردم عوام در مورد اقتصاد وشرایط اقتصادی کشور به گوش میرسد،رکود وتورم یا  به اصطلاح رکود- تورمی میباشد.دراین ارتباط مطالب،مقاله ها ونظرات مختلف اقتصادی ازسوی اقتصاددانان کشور مطرح شده است.با توجه به اینکه تخصص و دانش بنده درحوزه علم اقتصاد نمی باشد بنابراین درآن مقام وجایگاه علمی نیستم که بتوانم نظرات ارائه شده در این خصوص را نقد نمایم.چرا که نقد منصفانه یک موضوع نیازمند داشتن علم واطلاعات کافی در آن حوزه می باشد. ولی باتوجه به تجربیات،مطالعات ومذاکره با برخی از اساتید اقتصادی،تلاش شده در این یادداشت،تعریف ساده وعام پسند در خصوص رکود وتورم ارائه گردد.برای روشن شدن ذهن بیدار خوانندگان محترم، داستان اقتصادی زیر بیان میشود:

"روزی گردشگری وارد شهر کوچکی شد وجهت اسکان به تنها هتل آن شهر مراجعه کرد.توریست داستان ما هزینه یک هفته ای اتاق را پیش پیش پرداخت می نماید.مدیر هتل با توجه به بدهی هتل به شهرداری،سریعا همان مبلغ را در وجه شهرداری پرداخت می کند.شهردار شهر نیز خوشحال از این قضیه ی،دستور پرداخت بدهی شهرداری به اداره مالیاتی را میدهد.اداره مالیاتی نیز همان مبلغ را به جهت بدهی اداره اش به حساب هتل شهر واریزمیکند."این بده بستان اقتصادی بین مدیرهتل،شهرداری و اداره مالیاتی بطور میانگین 2ساعت بطول می انجامد.بمحض برگشت پول به حساب هتل،گردشگر داستان ما از اقامت خود منصرف میشود و مبلغی را که 2ساعت پیش به مدیر هتل داده بود را مطالبه و شهررا ترک می کند."

هدف وپیام اقتصادی این داستان کوتاه این است که برای خروج از رکود در یک منطقه وکشور نیازمند چرخش پول بین افراد جامعه و بنگاه های اقتصادی چه خصوصی و دولتی هستیم و تا زمانی که این مهم اتفاق نیافتد خروج ازرکود با چالش جدی مواجه خواهد بود.به عبارت دیگر تا زمانی که درآمد افراد جامعه بویژه در طبقات متوسط ومیانی در حد قابل قبول و بالاتر از خط فقر نباشد،نباید انتظار خروج از رکود را داشته باشیم.چرا که در حال حاضر خالص دریافتی اکثریت افراد جامعه پائین تر از خط فقرمی باشد وتنها با درآمد دریافتی خود در طول یکماه صرفا مایحتاج ضروری و نیاز های اولیه خود را آنهم نه به صورت کامل،تامین میکنند وبرای سایر نیازمندی ها در حوزه پوشاک،بهداشت،رفاه وسایر موارد قدرت مانور و خرید را ندارند.این یعنی پائین آمدن سطح تولیدات واحدهای تولیدی و خدماتی فعال در یک منطقه به دلیل نبود تقاضا ی داخلی می باشد.بنابرین ضروریست دولت مردان ومتولیان امردر کشور نسبت به اتخاذ راهکارهای منطقی و مناسب، متناسب با شرایط اقتصادی کشوربرای افزایش قدرت خرید افراد جامعه بخصوص طبقات متوسط و میانی اقدام نمایند.علی ایحال تا این موضوع(افزایش توان درامدی افراد جامعه)در سطح کشور جاری و ساری نگردد،واحد های تولیدی و خدماتی به جهت نبود تقاضا داخلی ، عدم رقابت پذیری بین المللی و استمرار تحریم های خارجی به این زودی ها از رکود خارج نخواهند شد.     به امید روز های خوش

                     نگاه اجمالی به وضعیت هزینه و درآمد خانوارهای استان اردبیل در سال1392

بررسی میدانی صورت گرفته توسط مرکز آمار ایران در کشور نشان می دهد در سال1392 خانوارهای شهری اردبیل سالانه به طور میانگین162601 هزار ریال و خانوارهای روستایی160134 هزار ریال برای خرید و بهره مندی از کالا و خدمات مصرفی ، هزینه کرده اند. این مبلغ برای خانوارهای شهری 5/0 درصد کاهش و برای خانواده های روستایی4/11 درصد رشد نسبت به سال1391 را نشان میدهد.

در مقابل درآمد سالانه یک خانوار شهری در سال1392 برابر با 167365 هزار ریال و یک شهروند روستایی 164041 هزار ریال در گزارش مزبور برآورد شده است.

با توجه به اهمیت و جایگاه پس انداز کردن در نظام بانکی، توسط شهروندان به عنوان یک پدیده اقتصادی و تزریق بخشی از اینگونه منابع مالی در بدنه تولید و همچنین کارهای عام المنفعه در استان ، گزارش فوق حاکی از آن است که مقوله پس انداز کردن در اقتصاد خانواده های استان با چالش جدی مواجه می باشد و ادامه این روند در سالهای آتی با توجه به شرایط اقتصادی موجود به نفع اقتصاد منطقه و خانواده ها نخواهد بود و از طرفی به دلیل نبود پس انداز ، خانواده ها همواره نگران جبران هزینه پیش بینی نشده ناشی از بیماری و حوادث غیر مترقبه برای اعضاء خانواده خود بوده که این موضوع امنیت روانی و آرامش خانوده را مختل و اثرات آن ،کارکردهای بیرونی اعضاء خانواده را در ابعاد مختلف تحت تأثیر خود قرار میدهد و جبران آن هزینه سنگینی را می طلبد.

لذا ضروری است، هدایت کنندگان اقتصادی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، جهت کاهش هزینه های افراد جامعه و همچنین تشویق آنها به پس انداز کردن در سیستم بانکی با هدف کمک به اقتصاد استان و
خانواده ،راهکارها و شیوه های مناسب را اتخاذ نمایند..

در این باب موارد ذیل پیشنهاد میگردد:

1-    برابر گزارش منتشر شده ، بیشترین هزینه شهروندان شهری در استان مربوط به هزینه های غیر خوراکی از جمله اجاره بهای مسکن، آموزش، بهداشت و درمان و غیره بوده که خارج ازکنترل فرد می باشد
ولی تعدادی از متغیرهای هزینه ای در اختیار شهروندان می باشد که می توانند آنها را مدیریت کنند. از جمله کاهش سطح   توقعات وپرهیز از تجمل گرایی که بزرگترین معضل فرهنگی استان می باشد، لذا می توان با تدوین برنامه های فرهنگی بمنظور تغییر سبک زندگی به روش ایرانی – اسلامی که مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز می باشد در جهت کاهش هزینه های زندگی شهروندان استان حرکت نمود.

 2-       استفاده از منابع هدفمندی یارانه با تدابیر کارشناسی شده نسبت به کاهش هزینه های افراد جامعه در حوزه مهم اجاره بهای مسکن ، بهداشت و درمان و سایر موارد که عمومیت دارد اقدام تا زمینه پس انداز کردن خانواده ها میسر گردد.

3-    افزایش دستمزد حقوق بگیران بخش خصوصی و عمومی متناسب با نرخ تورم واقعی و اجرای تمامی مفاد قانون مدیریت خدمات کشوری در جهت افزایش دریافتی های حقوق بگیران تا زمینه پس انداز کردن در مدیریت خانوارها تقویت گردد.

  « در پایان ذکر این نکته ضروری است که خانواده بدون پس انداز یعنی خانواده بدون رفاه و آسایش »

                                                                                       اصغر منافزاده

                                                                                      کارشناس ارشد اداره کل تعاون ،کار و رفاه اجتماعی استان اردبیل

                                                                                                                              پاییز 1393