به سوی فردا

ضرورت تغییر در بند 5 ماده 15 لایحه برنامه

 ششم توسعه در ارتباط با معافیتهای بیمه ای

درسنوات گذشته یکی از برنامه های دولت ها ، در راستای اجرای سیاست های بازار کار و کاهش نرخ بیکاری، اعمال تخفیف بیمه ای برای کارفرمایان بوده و در حال حاضر نیز ادامه دارد. طبق این برنامه کارفرمایانی که نیروی جدید مورد نیاز خود را علاوه بر نیروی کار موجود از طریق موسسات کاریابی غیردولتی جذب و بکارگماری نمایند مشمول تخفیفات مندرج در قانون می گردند . نگاه به پیشینه ی سیاست بازار کار مزبور، بیانگر سابقه 15 ساله ی این طرح در قالب ماده 49 قانون برنامه سوم، ماده 103 قانون برنامه چهارم وبند «و» ماده 80 در قانون برنامه پنجم توسعه می باشد. طرح در طول 15 سال اجرای خود علیرغم متفاوت بودن شرایط اعمال تخفیفات قانونی به کارفرمایان، دارای اثرات مثبتی از جمله :

-تشویق و ترغیب کارفرمایان به استفاده از نیروی کار جدید

-استفاده از ظرفیت های بلاتصدی واحدهای تولیدی و خدماتی

-افزایش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری

-حمایت و پشتیبانی از موسسات مشاوره شغلی و کاریابی های غیردولتی

-کاهش قیمت تمام شده واحدهای تولیدی و خدماتی

-افزایش چتر حمایتی بیمه ای برای بکارگمارده شدن جدید و حتی با مساعدت، شاغلین قبلی بدون بیمه تامین اجتماعی

-ترویج و تشویق واگذاری امورات غیرحاکمیتی به بخش خصوصی

نکته مهم دیگر با توجه به اجرای 15 ساله طرح در کشور باعث گردیده که کارفرمایان به نوعی به این طرح خوء گرفته و اگر اغراق نباشد در مدیریت نیروی انسانی خود بویژه جذب نیروی کار جدیددر سالهای آینده از جمله برنامه ششم توسعه بر روی این طرح حساب ویژه ای باز کنند و خواستار تمدید موضوع به همین شکل و سیاق در طول برنامه ششم توسعه می باشند.

در جدول زیر عملکرد اداره کل تعاون کارورفاه اجتماعی استان اردبیل از محل بند و ماده 80 قانون برنامه پنجم آورده شده است:

همانطور که از آمار و اطلاعات جدول فوق قابل استنباط می باشد از زمان شروع برنامه پنجم تا 10 ماهه سال 1394 ، تعداد 3144 کارفرما با تعداد 8627 نیروی کار جدید توانسته اند از مزایای تخفیفات بیمه ای بر طبق مقررات استفاده نمایند که نشان از تاثیرگذاری مثبت و استقبال کارفرمایان از این طرح می باشد. از طرفی بیش از 80 درصد از عملکرد بکارگماری کاریابی های غیردولتی از این محل می باشد.

در لایحه برنامه ششم توسعه بند 5 ماده 15، نگاه دولت به اعمال تخفیفات بیمه ای برای کارفرمایان بطور کلی تغییر کرده است. به عبارت دیگر رویکرد جدید متفاوت از رویکرد 15 سال گذشته می باشد. مفاد بند 5 ماده 15 لایحه مزبور به شرح ذیل است: « به منظور ترغیب ، تشویق کارفرمایان بخش خصوصی و تعاونی در جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی حداقل با مدرک کارشناسی( به صورت کارورز) از طریق پرداخت سهم کارفرما و بیمه بیکاری به مدت 2 سال از تاریخ شروع بکار کارورزی» هر چند که هدف اصلی این بند در برنامه ششم کاهش نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی می باشد ولی با توجه به اینکه طرح کارورزی اساسا خود دارای مشکلات و چالش های جدی در اجرا از جمله مشخص نبودن محل تامین اعتبار برای پرداخت حق الزحمه توسط دستگاههای اجرایی ذیربط به کارورز ، مشمول بودن یا نبودن قانون کار برای این قبیل افراد، موقتی بودن کارورزی وحوادث ناشی از کار، به نظر می آید ماده 15 آنطور که باید و شرایط نخواهد توانست به اهداف تعیین شده خود برسد. ضمن اینکه در طول سالهای 1390-1389 طرح کارورزی به صورت مجزا در کل کشور اجرا گردید که به دلیل مشکلات مورد اشاره و عدم مدیریت صحیح در اجرا و نبود الزامات قانونی کافی به نوعی طرح شکست خورد و کلیه هزینه های پرداخت شده در قالب حق الزحمه به کارورزان که به نوعی میتوان گفت سوخت گردید.

در جدول زیر مزایای طرح معافیت بیمه ای سالهای گذشته و ماده 15 پیشنهادی برنامه ششم توسعه به صورت تطبیقی نشان داده شده است.

از مهمترین اثرات مخرب اجرایی رویکرد جدید و پیشنهاد شده در قانون برنامه ششم میتوان به :
-ایجاد تبعیض در جذب نیروی انسانی جدید چرا که در رویکرد جدید صرفا فارغ التحصیلان دانشگاهی لحاظ خواهند شد.

- نیروهای جذب شده در طول برنامه پنجم بویژه آنهایی که در سالهای آخر برنامه (سال 94-93) جذب شده اند به دلیل تمدید نشدن و عدم تنفیذ معافیت های بیمه ای برنامه پنجم در قانون برنامه ششم، اگر 5 سال قانونی آنها نیز تکمیل نشده باشد از سوی تامین اجتماعی ریزش خواهند شد.

-مبهم بودن شرایط و فرایند کاری کارورزان در محیط های کاری

-کاهش درآمدی موسسات کاریابی غیردولتی و درنتیجه کاهش عملکرد آنها

در پایان ، پاراگراف زیر به عنوان جایگزین متن بند 5 ماده 15 لایحه برنامه ششم توسعه پیشنهاد میگردد:

 کلیه کارفرمایان بخش خصوصی و تعاونی که در دوران برنامه با تائید ادارات کل اجرایی وزارت تعاون کارورفاه اجتماعی مبادرت به استخدام نیروی کار جدید ثبت نام شده در مراکز کاریابی نمایند مشمول اعمال تخفیفات بیمه ای در میزان حق بیمه سهم کارفرمایان تا پایان برنامه ششم گردند.

تبصره : چنانکه در جذب نیرو کار جدید، کارفرمایان از بین فارغ التحصیلان دانشگاه نیروی خود را گزینش نمایند میزان تخفیفات اعمالی Xدرصد بیشتر از نیروی کار عادی خواهد بود.

به عبارت دیگر طرح کارورزی باید از طرح معافیت بیمه ای جدا و در صورت تاکید بر اجرای آن به صورت مجزا و در قالب آئین نامه متفاوت اجراء گردد%س94