به سوی فردا

درسی که از توافق هسته ای باید گرفت

بالاخره بعد از گذشت نزدیک به 12 سال پرونده هسته ای کشوردر حال مختومه شدن می باشد. توافق 1+5و قطعنامه 2231 نشانه هایی از این موضوع مبارک هستند. این پیروزی و آغاز صفحه ی جدیدی از تعاملات بین المللی را خدمت همه ایرانیان تبریک و تهنیت می گوئیم، پیروزی که منشاء رفع بسیاری از مشکلات سیاسی و اقتصادی در آینده ی نزدیک خواهد بود، مشروط بر اینکه اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور هوشمندانه، با جرأت و بدون مسایل حاشیه ای مدیریت گردد. در غیر اینصورت نخواهیم توانست از این فرصت پیش آمده به بهترین وجه در راستای رشد و توسعه کشور به معنای واقعی کلمه استفاده کنیم. به عبارت دیگر نباید به خودمان مغرور گردیم. نکته تأمل بر انگیز در این برد سیاسی این است که اگر می توانستیم با مدیریت هوشمندانه ظرف 2 سال به این توافق مهم دست یابیم که به یاری خداوند و همت و جدیت دوستان دست یافتیم، پس چرا حل این قضیه  12 سال بطول انجامیده است. سؤالی که این روزها از روسای جمهور سالهای گذشته باید پرسیده شود،ولی به نوعی مورد غفلت قرار گرفته  است. موضوعی که باید به قول مجلسی ها مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد تا عاملین و مسببان این کوتاهی شناسایی و به عنوان خائنین به این مرز و بوم معرفی و مورد مجازات قرار گیرند. چرا که این افراد بدون لحاظ نمودن منافع ملی کشور و مردم، صرفاً با تند روی های سیاسی، حزبی و عقاید شخصی، باعث شده اند کشور و تک تک مردم آن از تمامی اصناف و صنوف از بابت این سهل انگاری و افراطی گری سیاسی، از جیب خود هزینه های مادی ومعنوی پرداخت کنند. از جمله آن کارفرمایانی که کارخانه خود را ازدست داده اند.کارگرانی که ازکار بیکارشده اند. بیمارانی که به دلیل نبود دارو متحمل درد و رنج شده و احیاناً جان خود را از دست داده اند،دانشمندان هسته ای که در این راه ترور شده و جان خود را ازدست داده اند که باکمی درایت میشد این سرمایه های بزرگ راازدست نداد. فارغ التحصیلان دانشگاهی که به دلیل رکود حاصل از تحریم های هسته ای چندین سالی است که بیکارند ولی می توانستند صاحب شغل باشند. پروژه های نیمه تمام مهم و حیاتی کشور که می بایست تا به حال تکمیل ومورد بهره برداری قرار می گرفتند هنوز چشم براه اعتبار هستند و هزاران هزار مورد دیگر که می توانستد نباشند ولی به دلیل افراطی گری برخی از افراد در دولت های قبل متاسفانه در حال حاضرنیز شاهد این کاستی ها ومشکلات هستیم.

علی ایحال هر چند که به نظر می آید پاسخی برای اینگونه سؤال های مطروحه درجامعه نخواهیم یافت و مقصر اصلی آن نیز مشخص نخواهد شد! حداقل امیدواریم دوستان سیاسی کشور از این توافق هسته ای دو نکته مهم و اساسی را به عنوان درس سیاسی همیشه سر لوحه کار خود قرار دهند:

1- در همه حال منافع ملی و مردم را به منافع خود، عقیده سیاسی و حزبی ترجیح دهند و به صورت هوشمندانه و خرد جمعی مسائل کشور را حل و فصل نمایند.

2- به یاد داشته باشیم که همه کاغذ ها حتی کاغذ پاره ها مهم هستند و در جای خود میتوانند سرنوشت کشور و مردم را تغییر دهند. بهتر است طوری عمل کنیم که متن کاغذ پاره ها به نفع کشور تغییر یابند که این هنر بزرگان است و بس.

              بایدها ونبایدهای توافق هسته ای

1- گاهاً مطالبی در خصوص ضرورت یا عدم ضرورت توافق هسته ای کشور مطرح می گردد. بدون هرگونه جهت گیری سیاسی و غرض ورزی وبااعتقاد به اینکه بهره گیری صلح آمیزازانرژی هسته ای حق مسلم تمامی کشورهای دنیاازجمله ایران اسلامی می باشد ولی نه به هر قیمتی،  باید قبول کنیم که در این شرایط و اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، هم ایران و هم کشورهای 1+5 به این توافق بین المللی نیازمند هستند. ایران به خاطر خروج از تحریم های ظالمانه و فلج کننده که مانع اجرای برنامه های توسعه ای خود شده است . و کشورهای 1+5نیز به خاطر مسایل حساس منطقه ای، امنیتی و جلوگیری از رشد و گسترش فناوری هسته ای درایران وحفظ توازون در معادلات بین المللی برسر میز مذاکرات نشسته اند. چون اگر نیازی مطرح نبود، اینهمه مذاکرات و رفت و آمدها دیپلماتیک وجود نداشت و ما کار خودمان را انجام میدادیم و آنها نیز کار خودشان را، پس هر دو طرف به این پیمان بین المللی به شدت نیازمند هستندواین نکته مهمی دراین مذاکرات می باشد.

2- مطرح می شود که بدون توافق هسته ا ی نیز کشور با اتکاء به توان و ظرفیت های داخلی می تواند در مسیررشد توسعه قرار بگیرد. بله صدالبته، ولی تحقق این امر مستلزم داشتن الزامات فراوانی می باشد که به دلایل مختلف درحال حاضر چنین بستری مهیا نمی باشد و ازطرفی در سالهای گذشته تحریم ها به این شدت و میزان نبودند لذا شاهد توسعه نسبی کشور در برخی از حوزه ها بودیم. و لی در حال حاضر شرایط نسبت به گذشته پیچیده شده و تحریم ها بشدت افزایش یافته و ادامه راه سخت تر شده است و اگر به توافق نرسیم قطعاً میزان تحریم هاازاین که هست نیز افزایش خواهد یافت و ادامه راه با این همه مشکلات داخلی سخت تر و هزینه بر خواهد بود. امیدواریم که کار به این مرحله نکشد.

3- هرازگاهی در برخی از محافل و تریبون ها مطرح می گردد که تحریم ها اثر گذاری چندانی بر اوضاع و شرایط کشور نداشته و حتی موجب پیشرفت های نیز شده است. اگر واقعاً این طور است پس چرا مذاکره می کنیم! این دیدگاه به نظر غیر منطقی می آید. تحریم ها بر کشور در حوزه اقتصاد بویژه تولیدات داخلی به صورت مستقیم و غیر مستقیم تأثیر گذار بوده ومی باشد و از لحاظ معیشتی نیز قشر مزد بگیر یاهمان متوسط جامعه را بیش از دیگران تحت فشارقرار داده است. این واقعیتی است انکار ناپذیر، هر چند که مردم مقاومت می کنند.

4- اگر توافق صورت نپذیرد به خصوص در ارتباط با تحولات بازار کار، شاهد افزایش تقاضا در بازار ارز و طلا بدلیل نگرانی از تشدید تحریم ها ، کاهش شدید ارزش ریال در مقابل سایر ارزها، بروز بحران های دوقلو(بحران ارزی + بحران بانکی) تشدید تورم، افزایش عدم اعتمادبه ثبات بازار، تعطیلی بسیاری از بنگاهها و مهمتر از همه، از میان رفتن فرصت های شغلی خواهیم بود.

5- باید بپذیریم که با انجام توافق کشور تبدیل به بهشت ومدینه فاضله نخواهد شد تنها موانع ایجاد شده بر رشد و توسعه کشور مرتفع خواهد شد. در این حالت کشور نیازمند مدیریت قوی در حوزه های مختلف بویژه اقتصاد می باشد. چرا که کاهش احتمالی ارز می تواند به سود آورتر شدن واردات و در نتیجه کاهش توان رقابتی تولیدات داخلی و افزایش واردات محصولات رقیب تولیدات داخلی منجر شود. در چنین شرایطی اگر نتوانیم اقتصاد داخلی را کنترل کنیم، برون سپاری فرصت های شغلی و افزایش بیکاری آشکار و پنهان معضلی بزرگ خواهد بود.

6- نکته دیگر این است که به دلیل عقبه و گذشته کشور چه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از آن به دلایل مختلف عمدی یا غیر عمدی نتوانستیم کشور را بدون اتکاء به درآمدهای نفتی آن طوریکه شایسته است اداره کنیم و این نوع مدیریت به نظر می آید به این زودی ها تغییر یافتنی نیست چون نیازمند بستر سازی اقتصادی فراوان می باشد. و از طرفی نوع نگاه مردم به دولت همانند نگاه کودک به مادر خود است که همیشه منتظرند مورد حمایت و نوازش قرار بگیرند و بدون او(دولت) ادامه زندگی را غیر ممکن میدانند. دولت باید کار ایجاد کند، دولت باید فلان کند و هزاران خواسته و تمنای دیگر، گذر از این شرایط نیازمند داشتن برنامه جامع وفرصت زمانی کافی می باشد. آیا واقعاً می توان با چنین شرایط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی موجودو شرایط تحریم که آرامش فکری راازحاکمیت سلب کرده، کشور را به معنای واقعی به پیش برد.

7- حاکمیت برای رسیدن به ایران 1404 برنامه های بلند مدت تهیه کرده و خیزهایی را در قالب برنامه های توسعه پنج ساله برای آن تدارک دیده است. برای رسیدن به اهداف برنامه ریزی شده، کشور نیازمند آرامش، تمرکز و برنامه ریزی برای اجرای آنها می باشد. واقعیت این است که پیاده سازی این برنامه ها نیازمند منابع مالی می باشد و بدون آن امکان اجرا برنامه وجود ندارد. با توجه به اینکه در حال حاضر مهمترین منابع درآمدی کشور ذخایر نفتی می باشد و آن هم در لیست تحریم ها قرار داددراین حالت اکثربرنامه هابه دلیل محدودیت منابع مالی اجرا نمگردند یا به طور ناقص اجرا میشوند،این یعنی رکود که شاهد آن هستیم.

در پایان امید واریم که در این دور از مذاکرات به توافق هسته ای برسیم تا شاهد رفع تحریم های ظالمانه کشورهای غربی از کشورمان ایران عزیز  باشیم.انشاءا....